XTC - MDMA
XTC (ecstasy) is een harddrug, de werkzame stof is MDMA (3,4 methyleendioxymethamfetamine). MMDA is een amfetamine-derivaat en behoort tot de zogenaamde wekaminen. XTC wordt verhandeld als pillen met verschillende kleuren en vormen die vaak voorzien zijn van een afbeelding. XTC werd rond 1900 voor het eerst in een laboratorium gemaakt. In de Verenigde Staten is het in de jaren '70 af en toe experimenteel in de psychiatrie gebruikt, omdat patiënten er opener en spraakzamer van werden. Vervolgens kwam het op de zwarte markt terecht, werd populair in discotheken en verscheen in de jaren '80 in Europa. In 1988 werd XTC in Nederland onder de Opiumwet geplaatst en sindsdien geldt er een verbod op productie, handel en bezit van XTC.
Effecten
Wekaminen ontlenen hun naam aan het "wek-effect", dat wil zeggen de vermoeidheid wordt onderdrukt en men voelt zich energiek, opgewekt en alert. Vaak leidt het tot zelfoverschatting en de neiging tot veel te praten. De waarneming wordt intenser, het gevoel van verbondenheid met anderen neemt toe, emoties worden versterken en het creëert een sterk gevoel van empathie.
Wekaminen remmen de eetlust, bemoeilijken het inslapen en verminderen de slaapdiepte. Andere effecten zijn onder andere bloedvatvernauwing (waardoor bloeddrukverhoging) en versnelde hartslag. Onmiddellijk na inname kan je last krijgen van tandenknarsen, stijve kaken, tintelen, zweten, droge mond, wazig zien, misselijkheid, benauwdheid en flauwvallen. De werking treedt na 20 à 60 minuten in, het eerste uur daarna is het effect het sterkst, na 4 à 6 uur is het effect weg.
Therapie met MDMA
MDMA wordt soms gebruikt in therapeutische settings als ondersteuning bij de behandeling van verschillende psychische aandoeningen (MDMA-geassisteerde psychotherapie), zoals PTSS, depressie, angststoornissen en alcoholverslaving. Uit een studie in Nature blijkt dat er minstens 99,99% kans is dat een MDMA-assisted therapy van 18 weken met driemaal de inname van MDMA ptss-gerelateerde klachten kan verminderen. MDMA vermindert de weerstand en dissociatie en helpt om, middels psychotherapie, trauma's te verwerken. Het opwekken van gevoelens van empathie en verbondenheid met anderen wordt soms ook gebruikt bij relatietherapie. Het gebruik van MDMA in therapie gebeurt altijd onder begeleiding van getrainde professionals en onder strikte controle.
Onderzoek met octopussen: een voorzichtige conclusie is dat de dieren zich socialer gingen gedragen na een dosis MDMA.
Scientists Gave MDMA to Octopuses—and What Happened Was Profound
Afhankelijkheid
Gebruik van XTC kan leiden tot geestelijke afhankelijkheid en tolerantie, maar er zou geen sprake zijn van onttrekkingsverschijnselen. Inname van een tweede tablet versterkt of verlengt niet het sociale effect (saamhorigheidsgevoel, versterken emoties en empathie), maar het stimulerende effect neemt wel toe.
Schadelijkheid
Het is bekend dat MDMA bij proefdieren ernstige schade aan serotonerge neuronen veroorzaakt, die jaren na toediening blijft bestaan. Er lijkt sprake van (gedeeltelijk) herstel van serotonineproducerende hersencellen na het staken van het XTC-gebruik, maar dat is niet helemaal zeker. Ook bij recreatief gebruik komen cognitieve problemen, geheugenstoornissen, agressie en stemmingsstoornissen voor, ook lang na staken van het gebruik. Volgens onderzoekers is het zeer waarschijnlijk dat beschadigingen aaan serotonerge neuronen veroorzaakt worden door MDMA-gebruik en gerelateerd zijn aan de totale consumptie. Cannabis zou overigens waarschijnlijk niet zulke beschadigingen veroorzaken. Er zijn ook 'XTC-doden' gevallen en in enkele gevallen heeft XTC (of wat ervoor doorging) geleid tot zulke beschadigingen van de lever, dat transplantatie noodzakelijk was. De oorzakelijke relatie tussen XTC-gebruik en langetermijn effecten op concentratie, geheugen en stemming is moeilijk te bewijzen, omdat XTC-gebruikers vaak allerlei andere middelen gebruiken en niet altijd gemiddelde leefgewoonten hebben.
In 2007 werden 188 personen tussen de 18 en 30 jaar onderzocht die zeiden dat ze van plan waren binnenkort XTC te gaan gebruiken. Ze werden uitgebreid cognitief getest. In totaal 58 personen gingen inderdaad XTC gebruiken, gemiddeld 3 pillen in totaal, maar met een spreiding van ½ tot 30, in een keer of in de loop van hoogstens 12 weken. Hun cognitieve functies werden vergeleken met personenen uit hetzelfde cohort die geen XTC waren gaan gebruiken en zo veel mogelijk in andere eigenschappen op de gebruikers leken. Tenminste twee weken na het laatste gebruik van XTC werden de cognitieve functies opnieuw getest. Gebruikers van XTC scoorden significant slechter op testen voor het verbale geheugen en dat hing samen met het aantal gebruikte pillen. De onderzoekers concluderen dat zelfs na gebruik van enkele pillen XTC blijvende cognitieve functiestoornissen ontstaan. Uit meer recent onderzoek komt naar voren dat het volume van de hippocampus (die een belangrijke functie vervult bij de opslag van informatie in het langetermijn geheugen) bij gebruikers (gemiddeld 281 pillen) ongeveer 10,5 procent kleiner was dan bij niet-gebruikende leeftijdgenoten. Ook de proportie grijze massa was geringer (gemiddeld 4,6 procent).
Acute complicaties
- Aangezien met XTC geen vermoeidheid gevoeld wordt kan de gebruiker uren achter elkaar dansen. Als het dan ook nog warm en vochtig is, in de ruimte onvoldoende ventilatie en afkoeling is en er onvoldoende wordt gedronken, bestaat het risico dat het lichaam oververhit raakt en uitdroogt. Oververhitting is (levens)gevaarlijk en moeilijk te behandelen, het gevolg kan zijn dat de spieren en sommige organen, zoals de nieren, niet meer werken.
- MMDA-syndroom (zeldzaam) kenmerkt zich door: bewustzijnsverandering, spierstijfheid, instabiele bloeddruk, versnelde hartwerking en een sterk verhoogde temperatuur tot 43 °C. Gevolgen kunnen zijn: moeilijk te behandelen toevallen, afbraak spierweefsel en multipele orgaan falen met mogelijk fatale afloop. Oorzaak is onbekend, het treedt acuut op na inname van een XTC-pil.
- Acute paranoïde psychose is gerapporteerd bij mensen met een psychiatrische voorgeschiedenis of familiare belasting van een psychose.
- Paniekaanval.
- Soms dagenlang, gedeprimeerd gevoel, soms kan een depressie ontstaan.
- Nadat XTC is uitgewerkt kan een periode van slapeloosheid en moeheid volgen.
- Combinatie met andere middelen, zoals alcohol en medicijnen, is riskant.
Chronische complicaties
Voor de gevolgen van ecstasygebruik op langere termijn was weinig aandacht, ondanks dat al decennia bekend is dat het gebruik van ecstasy en hallucinogenen langdurige klachten kan geven van persisterende waarnemingsstoornis door hallucinogenen (HPPD) en het depersonalisatiesyndroom (DPS). Een chronische psychose is zeldzaam en wordt geassocieerd met hoge doses, langdurig gebruik, misbruik van meerdere middelen en een genetische kwetsbaarheid voor psychose. Andere chronische complicatie die zijn beschreven zijn een chronische paniekstoornis, depressie en aandachts- en geheugenstoornissen.
Download het rapport "Langdurige klachten na ecstasygebruik" van het Trimbos instituur
Testen
Wie overweegt een XTC te nemen, kan gebruik maken van de mogelijkheid deze te laten testen. De uitslag kan in de meeste gevallen onmiddellijk worden verkregen. Er wordt alleen voor consumenten getest en er mogen maximaal drie pillen getest worden.
Folders
