Hulpgids

Heroïne

Wat is heroïne?

Heroïne (bruin, smack, horse, brown sugar) is een harddrug en behoort tot de opiaten: stoffen die uit de papaver worden gehaald. Door de onrijpe zaadbol in te kerven en het vrijkomende melksap in te drogen, ontstaat ruwe opium. Uit die ruwe opium kan morfine worden gehaald, waaruit via een chemische bewerking heroïne kan worden gemaakt. Deze (zuivere) heroïne wordt door de opeenvolgende handelaren vermengd ('versneden') met allerlei andere stoffen zoals cafeïne, paracetamol, suikers en zetmeel. Ook vermenging met gevaarlijke stoffen komt voor. In Nederland varieert het heroïnegehalte van de 'straatheroïne' van 20 tot 80%. Het varieert in uiterlijk van grof wit poeder tot geelbruine brokjes. Drieduizend jaar voor het begin van onze jaartelling werd in het huidige Zwitserland al papaver geteeld, in de 3e eeuw voor Christus maken de Grieken melding van opium. In de 18e eeuw werd het roken van opium in veel Aziatische landen een wijdverbreide gewoonte. De handel in opium vormde een belangrijke inkomstenbron voor de koloniale mogendheden, waaronder ook ons land. Opium was ook in Europa gemakkelijk te krijgen, maar tot grote problemen leidde dat niet. In het begin van de 19e eeuw werd ontdekt dat morfine de werkzame stof in opium is. Sinds het begin van de 20e eeuw mag morfine uitsluitend voor medische toepassingen als pijnstiller worden gebruikt. Dit vanwege het verslavingsrisico. Heroïne werd voor het eerst in 1898 gemaakt. Het werd verkocht als sterke pijnstiller, als medicijn tegen TBC, hoest en morfineverslaving(!). Toen bleek dat heroïne nog verslavender is dan morfine, werd het medisch gebruik van heroïne in de meeste landen geleidelijk stopgezet. De eerste verboden werden afgekondigd in 1914. Dit maakte heroïne interessant voor de drugshandel, waar het opium en morfine verdrong. Internationaal werd het verbod pas definitief geregeld in 1961. In 1972 verscheen heroïne grootschalig op de Europese drugsmarkt. 

Effecten

• Lichamelijk
  - vertraging hartslag en ademhaling
  - daling lichaamstemperatuur
  - sterke vernauwing van de pupillen
  - vermindering van de werking van de darmen en kringspieren
  - met name in begin: braken, hoofdpijn, duizelig, misselijk, jeuk en 'vreemd' gevoel in het hoofd
• B. Psychisch
  - sterk verdovende werking, die heel snel komt ('flash')
  - pijn, verdriet, angst, honger en kou worden niet meer gevoeld
  - gebruiker raakt ontspannen, in zichzelf gekeerd en onverschillig
  - gevoel van veiligheid, warmte, geluk, zekerheid en geborgenheid
  - ontstaan soort trance, droomwereld

Gebruik

• Zuigen ('chinezen'): op stukje aluminiumfolie verhit, de dampen worden opgezogen en komen zo in de longen terecht.
• Per injectie: opgelost in water en zuur en verhit, de oplossing wordt in een ader gespoten.
• Roken: vermengd met tabak, gerookt. 
• Snuiven

Voorkomen

Het aantal heroïnegebruikers in Nederland ligt volgens schattingen tussen de 25.000 en 28.000. De laatste jaren komen er steeds minder gebruikers bij. Een deel van de gebruikers ziet zich gedwongen om langs criminele weg aan geld te komen. Een (heroïne)verslaafde leeft alleen maar voor de dope en verder heeft hij volslagen lak aan de wereld en de mensen om hem heen.

Afhankelijkheid

Lichamelijke afhankelijkheid treedt snel op. Als heroïne is uitgewerkt ontstaan ontwenningsverschijnselen: de gebruiker voelt zich ziek, transpireert, is klam, koud, heeft kippenvel, een lopende neus, diarree, pijn in armen en benen ('cold turkey') en heeft last van braken. Klachten verdwijnen zodra opnieuw heroïne wordt gebruikt. Zo komt de gebruiker gemakkelijk in een vicieuze cirkel terecht. Het lichaam went snel aan heroïne, er is al gauw meer nodig voor hetzelfde effect (tolerantie). Heroïne maakt geestelijk afhankelijk, verdooft alles, zowel lichamelijke als geestelijke pijn. 
Stoppen met heroïnegebruik is een grote opgave voor mensen die er afhankelijk van zijn geworden. Wordt zonder medicijnen gestopt, kunnen lichamelijke afkickverschijnselen heftig zijn en 7 tot 10 dagen duren. Afkicken kan onder doktersbegeleiding, met behulp van methadon waarvan de dosis langzaam wordt afgebouwd. In de meeste gevallen wordt methadon echter verstrekt in een blijvende 'onderhoudsdosis'. Methadon is een kunstmatig opiaat, dat langer werkt dan heroïne (24 uur). Het voordeel is, dat het lichaam niet zo snel om een nieuwe dosis vraagt. De gebruiker kan in een normaal dag- en nachtritme gaan leven en hoeft niet voortdurend op jacht naar heroïne. Door de regelmaat kan zijn situatie verbeteren, in lichamelijk, geestelijk en sociaal opzicht. Bijkomende voordelen zijn, dat methadon zuiver is en via de mond ingenomen wordt. Verder zijn de risico's van methadon dezelfde als die van heroïne: het is en blijft een zwaar verdovend middel. In 1999 is het experiment gestart waarin heroïneverslaafden lichamelijk kunnen afkicken onder narcose. De zeer hevige onthoudingsverschijnselen treden op tijdens de narcose, zodat de persoon zelf daar niets van merkt. Hierna volgt een behandeling van een jaar. Het is moeilijk definitief van de heroïne af te kicken. De geestelijke afhankelijkheid vormt de grootste hinderpaal. De onderliggende problemen bestaan immers nog steeds en het opbouwen van een nieuw leven is moeilijk en zwaar. Intussen blijft de heroïne lokken. Het gevaar om terug te vallen is dan ook groot.

Schadelijkheid

• Lichamelijke en geestelijke afhankelijkheid.
• Overdosis (met name het vertragende effect op de ademhaling kan fataal zijn).
• Ontstekingen en infecties door onzorgvuldig en onhygiënisch spuiten.
• Onderdrukking pijn, waardoor een ziekte niet of te laat kan worden opgemerkt.
• Verstoring menstruatie.
• Combinatie met andere middelen: gevaarlijk, omdat de effecten elkaar kunnen versterken, met soms dodelijke gevolgen.