Hulpgids

Symptomen

Kernsymptoom is een sombere stemming, die van dag tot dag sterk wisselt en 's avonds vaak het ergste is. Vaak is de vrouw huilerig, prikkelbaar en heeft het idee het allemaal niet meer aan te kunnen. Vrijwel altijd maakt zij zich, zonder dat hier een aanleiding voor bestaat, ernstige zorgen over de gezondheid van de baby. Er bestaan vaak schuldgevoelens: het idee niet goed voor de baby te zorgen, niet te voldoen aan eigen eisen omtrent moederschap en schuldgevoel over geen gevoel voor kind hebben. Andere klachten die vaak voorkomen: slaapstoornissen (meestal inslaapstoornissen en nachtmerries); angst en spanning; ernstige vermoeidheid, lusteloosheid, concentratieproblemen, afname libido, verminderde eetlust en diverse lichamelijke klachten (hoofdpijn, rugpijn).

Vragenlijst

De Edinburgh Postnatal Depression Scale (EPDS) is ontwikkeld als hulp voor hulpverleners om een postpartum depressie te ontdekken.

Voorkomen

Post-partumdepressie (PPD) komt bij ongeveer 10% van de vrouwen voor en vormt daarmee de meest voorkomende complicatie na de bevalling. (Woody, 2017) Volgens de DSM-5 is er sprake van een peri-partumdepressie als de depressieve klachten begonnen zijn tijdens de zwangerschap of in de eerste vier weken na de bevalling. Ongeveer 1% van de vrouwen met een PPD pleegt suïcide en van alle maternale sterfte is 20% veroorzaakt door suïcide.

Oorzaak

• Psychosociale factoren
  • slechte relatie met partner en ouders, 
  • stressvolle gebeurtenissen ("life events")
• Psychopathologie
  • belaste psychiatrische voorgeschiedenis of familie-anamnese
  • afhankelijke persoonlijkheidskenmerken
• Biologische factoren
  de concentraties van oestrogeen en progesteron stijgen langzaam gedurende de zwangerschap om na de bevalling plotselinge te dalen (ovarian-steroid-withdrawal hypothesis), de betekenis van progesteron en oestradiol bij het ontstaan van een postpartum depressie is onduidelijk. (Payne, 2019)

Behandeling

Een steunende, stimulerende begeleiding staat centraal. Het is belangrijk dat de vrouw de ruimte en rust krijgt, zodat zij zich alleen hoeft te concentreren op de verzorging van haar baby, waarbij zij zich gesteund weet door haar partner, vrienden en familie. Voorts is van belang dat de vrouw negatieve emoties kan uiten: boosheid, angst, verdriet en eventuele negatieve gevoelens naar haar baby. Antidepressiva kunnen worden voorgeschreven indien hiervoor een indicatie bestaat, slaapmiddelen kunnen voor een beperkte tijd zinvol zijn. Het effect van progestagenen en oestrogenen en vitamine B6 is omstreden. In maart 2019 werd brexanolon door de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) geregistreerd als geneesmiddel voor de behandeling van PPD. 

Literatuur

• Woody CA, Ferrari AJ, Siskind DJ, et al.
  A systematic review and meta-regression of the prevalence and incidence of perinatal depression.
  J Affect Disord 2017;219:86-92. doi:10.1016/j.jad.2017.05.003
• DSM-5 - Nederlandse vertaling
  American Psychiatric Association
  Uitgeverij Boom (2014)
• Lindahl V, Pearson JL, Colpe L.
  Prevalence of suicidality during pregnancy and the postpartum.
  Arch Womens Ment Health 2005;8(2):77-87. doi:10.1007/s00737-005-0080-1
• Payne JL, Maguire
  J. Pathophysiological mechanisms implicated in postpartum depression.
  Front Neuroendocrinol 2019;52:165‐180. doi:10.1016/j.yfrne.2018.12.001