Mindfulness
Inleiding
Mindfulness is een training om meer in het hier en nu te zijn. Mindfulness betekent letterlijk 'opmerkzaamheid'. Een andere manier om Mindfulness te omschrijven is: met je aandacht bij het huidige moment zijn zonder te oordelen. Dit oefen je door regelmatig aandachtsoefeningen te doen. Met Mindfulness train je jouw gedachten zonder te oordelen waardoor je naar je klachten kunt accepteren, met als gevolg dat de klachten minder zwaar worden.
Kernpunten
Niet oordelen, niet streven, acceptatie, eindeloos beginnen, geduld en vertrouwen.
Niet oordelen
Meestal heb je al snel een mening over iets wat gebeurt, over iemand of over iets van jezelf. Dit zet je 'vast' in een bepaalde richting, waardoor je niet meer openstaat voor nieuwe ervaringen. Het is misschien binnen mindfulness wat ingewikkeld, want ook over je oordelen, oordeel je niet. Je herkent dat je oordeelt en probeert je hiervan bewust te zijn en je weer te richten op het hier en nu. Niet streven
Niet streven
Lijkt een beetje op 'niet oordelen'. Het doel van Mindfulness is om niet te streven. Op zich is dat al een streven, maar door te oefenen en je op de oefening te richten wordt er toch een doel bereikt zonder dat je daar naar streeft, namelijk: je accepteert jezelf en wat je tegenkomt. Acceptatie Acceptatie betekent dat je je niet verzet tegen gebeurtenissen die je tegenkomt en vastliggen. Door feiten los te laten is er meer ruimte voor andere dingen.
Acceptatie
Toont de werkelijkheid zoals die is, met haar (on)rechtvaardigheden, met haar gezond en ziek zijn, met leuke ervaringen en narigheden. Let op: het betekent niet dat je passief wordt en alles accepteert, maar het betekent dat je je accepterend opstelt ten opzichte van dingen waar je geen invloed op hebt.
Eindeloos beginnen
Eindeloos beginnen houdt in dat je je openstelt voor de ervaring van elk moment alsof je die voor het eerst beleeft. Alles wat zich voordoet, verwelkom je als een unieke, waardevolle ervaring. Als je dat doet, begin je eindeloos opnieuw.
Geduld
Wil zeggen dat je aanvaardt dat dingen soms hun eigen tijd nodig hebben om zich te ontvouwen. Je hoeft je niet te ergeren als je merkt dat je geest de hele tijd oordeelt, of als je gespannen, geagiteerd of bang bent, of als je bezig bent met de oefeningen en er niets positiefs schijnt te gebeuren. Geef jezelf de ruimte om ervaringen te hebben, wetende dat dingen hun eigen tijd nodig hebben.
Vertrouwen
Mindfulness gaat over het ontwikkelen van vertrouwen in jezelf en je gevoelens. Je leert erop te vertrouwen dat je duidelijk kunt zien wat je overkomt. Tijdens de (aandachts)oefeningen verdiep je je bewustheid van het leven en van je ervaringen van moment tot moment. Je ontwikkelt een grotere gevoeligheid voor wat er op dit moment is, wat er in je lichaam en geest gebeurt, en wat er om je heen gebeurt. Je komt erachter dat jij en jij alleen het beste weet wat er binnen en buiten je gebeurt. Daarvoor heb je geen deskundige nodig.
Oorsprong
De oorsprong van Mindfulness ligt in het Boeddhisme. Het is een onderdeel van het zogenaamde achtvoudige pad en bestaat uit meditatie en yoga. De kern van Mindfullness kan omschreven worden als aandacht schenken aan wat zich voordoet van moment tot moment zonder oordelen oftewel een houding die zich kenmerkt door acceptatie van negatieve en positieve ervaringen. Het streven is om de werkelijkheid te aanvaarden en bewust aandacht te geven aan jezelf en alles om je heen (“leven in het moment") met als effect innerlijke kalmte en rust.
Mindfulness based stress reduction (MBSR) of aandachtstraining
De Amerikaan Jon Kabat-Zinn, heeft als eerste het begrip Mindfulness uit zijn boeddhistische context gehaald en een acht weken durende training ontwikkeld, mindfulness based stress reduction (MBSR). MBSR wordt door therapeuten gebruikt ter bestrijding van piekeren, depressie of burn-out. Kabat-Zinn heeft bij de ontwikkeling van zijn methode veel ontleend aan de praktijk van Zen.
Mindfulness based cognitive therapy (MBCT) of aandachtgerichte cognitieve therapie
Vanaf 1992 ontwikkelt door Segal, Williams en Teasdale. Oorspronkelijk is MBCT ontworpen als een methode om de kans op terugval na een depressie te verkleinen. Vervolgens vindt het ook een toepassing bij fobieën en chronische pijn. Door middel van mindfulness kunnen cliënten met depressieve gedachten leren deze gedachten vroegtijdig te herkennen en op een effectieve wijze met deze onvermijdelijke gedachten om te gaan.
Negatieve gedachten
Piekeren over zaken uit het verleden of over zaken die nog te gebeuren staan (zoals een lastig examen of gesprek) veroorzaken vaak een negatieve stemming en negatief gevoel. Voorbeelden van dergelijke "selfulfilling" gedachten zijn: "ik kan het niet, ik ben dom, ik ga blozen, ik ga stotteren, ik weet geen antwoord op vragen, ik weet straks niets meer". Je verplaats je gedachten van het hier en nu naar een ander moment en het wordt lastig om je te concentreren op wat je wilt zeggen of doen en je beïnvloedt zo het resultaat op een negatieve manier.
