Therapievormen
Wat is psychotherapie?
Ons verleden bepaalt in hoge mate hoe we voelen, denken en handelen. Als kind leren we wat goed en fout is (normen en waarden) en leren we hoe we met onszelf en anderen omgaan. We hebben in onze jeugd ook vervelende, soms traumatische, ervaringen doorgemaakt, iets waaraan we als volwassenen liever niet meer denken. Klachten en problemen in het hier en nu hebben vaak te maken met gebeurtenissen uit het verleden, met verdrongen gevoelens en met hoe we als kind hebben geleerd te denken, voelen en gedragen. Psychotherapie helpt inzicht te verkrijgen en helpt bij het helen en loskomen van dat verleden. Bij dat laatste neemt de zogenaamde corrigerende (emotionele) ervaring een belangrijke plaats in. Een voorbeeld hiervan is dat je je bewust wordt dat je boos kan worden, zonder de liefde van een ander te verliezen, zoals dat vroeger misschien wel heeft plaatsgevonden.
Geschiedenis
In onze taal bestaan we verschillende zegswijzen die tot uiting brengen dat praten genezend kan werken: je hart uitstorten, van je hart geen moorkuil maken, iets op je lever hebben. Catharsis betekent in het Grieks reiniging van het lichaam, maar het wordt ook gebruikt als reiniging van je geest door oude, verdrongen gevoelens opnieuw te voelen. Het biechten in het katholicisme kan leiden tot een dergelijke catharsis en is dus een van de eerste vormen van psychotherapie. Sigmund Freud (1856-1939) was een psychiater die het idee dat praten helend kan werken, heeft uitgewerkt in de psychoanalyse. De psychoanalyse is de basis, van waaruit alle vormen van (psycho)therapie zich hebben ontwikkeld.
Onderverdeling
- Inhoud
- Frequentie (gemiddeld eenmaal per week)<
- Setting: ambulant, dag- of deeltijdbehandeling of opname & individueel of groep
Setting
- Resocialiserende deeltijdbehandeling
Werkt volgens het zogenaamde "supportieve model", dat wil zeggen gericht op bijvoorbeeld het ontwikkelen van sociale vaardigheden, het leren leggen en onderhouden van sociale contacten, het maken van dagstructuur, vinden van hobby's etcetera. Deze vorm van dagbehandeling is onder andere geschikt voor mensen met ernstige persoonlijkheidsstoornissen, ex-verslaafden en bij de behandeling van mensen met ernstige (bijvoorbeeld psychotische) stoornissen. - Psychotherapeutische deeltijdbehandeling
Werkt volgens het zogenaamde "reconstructieve" of "ontdekkende" psychotherapeutische model. Deze vorm van therapie is geschikt voor mensen die meer dan eens vastlopen in hun leven, studie en relaties. Tevens komt deze vorm in aanmerking als eerdere poliklinische therapie onvoldoende tot verandering heeft geleid. Klachten en problemen in de vorm van symptoomvormende gedrags- of denkpatronen komen bijvoorbeeld voort uit trauma's op jonge leeftijd. Soms is er sprake van een psychotherapeutische gemeenschap, dat wil zeggen er bestaat een afstemming van alle verbale èn non-verbale therapievormen op een gemeenschappelijk ontdekkend psychotherapeutisch doel. Goed doordachte integratie van dit intensieve en confronterende therapie aanbod leidt ertoe dat "het totaal groter is dan de som der delen". Voor deze vorm van ontregelende behandeling dient men voldoende stevig in de schoenen te staan. - Klinische psychotherapie
Hier is er sprake van opname voor dag èn nacht, men gaat vaak de weekenden naar huis. Ook hier is sprake van òf het reconstructieve model òf het ontdekkende psychotherapeutische model. Dankzij de opname is er meer veiligheid om opnieuw oude trauma's te beleven, te corrigeren en te helen. Soms is er sprake van een psychotherapeutische gemeenschap, soms van psychotherapie in een kliniek. Het verschil is dat bij psychotherapie in een kliniek geen afstemming van therapievormen op een gemeenschappelijk doel plaatsvindt. Binnen de medewerkers die zich met behandeling bezig houden bedrijft één persoon, meestal naar eigen inzicht, de ontdekkende psychotherapie.
Alternatieve of additieve behandelwijzen
Er bestaat een grote diversiteit aan alternatieve of niet reguliere genees- en behandelwijzen in Nederland. Niet bij alle alternatieve behandelwijzen is genezing het doel, een aantal is meer gericht op zelfontplooiing en persoonlijke groei. Allen kenmerken zich door een holistische denkwijze, hetgeen inhoudt dat ze de mens beschouwen als geheel: lichamelijk, emotioneel en spiritueel. Bovendien richten ze zich niet zozeer op de ziekte, maar op het vermogen van de mens om zichzelf te helen. In georganiseerd verband gaat het om ongeveer 4.000 beroepsbeoefenaren. Ongeveer eenderde van hen is opgeleid als arts, verpleegkundige, fysiotherapeut, diëtist of psychotherapeut. Zij passen alternatieve behandelingen toe, vaak naast hun reguliere beroepsuitoefening. De overigen hebben geen erkende reguliere opleiding in de zorgsector. Naast de georganiseerde beroepsbeoefenaren is er ook nog een onbekend aantal, naar schatting evenveel, ongeorganiseerde beroepsbeoefenaren.
Binnen de groep van alternatieve therapieën worden ook wel de zogenaamde natuurlijke behandelwijzen onderscheiden: Klassieke Homeopathie, Natuurgeneeskunde (oa. aromatherapie, Bach-remedies, iriscopie, homeotherapie, natuurgeneeskundig magnetiseren, voedingstherapie), Natuurgeneeskundig massage, houdings- en bewegingstherapie (oa. chiropractie, yoga, bio-energetica, podokinesiologie, rebalancing, reflexzone-therapie), Paranormale Geneeswijzen (oa. geestelijk genezen, paranormaal genezen, magnetiseren) en Traditionele Chinese Geneeswijzen (oa. Tui Na, acupunctuur en kruidengeneeskunde)
Therapievormen
- Verbaal (accent ligt op praten)
- Non-verbaal (praten heeft een ondergeschikte rol)
- Lichaamsgericht (fysieke staat centraal)
- Spiritueel
- Overige
