Hulpgids

De gids voor de geestelijke gezondheidszorg

Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve therapie (CT)

CT is een vorm van psychotherapie die gericht is op het veranderen van disfunctionele denkpatronen en overtuigingen die bijdragen aan negatieve emoties en gedragingen. Het is gebaseerd op de theorie dat onze gedachten, gevoelens en gedrag met elkaar samenhangen en dat negatieve gedachten en overtuigingen kunnen leiden tot problemen in ons dagelijks functioneren en welzijn. In cognitieve therapie helpt de therapeut de patiënt om zich bewust te worden van hun negatieve denkpatronen en deze te identificeren en uit te dagen. De patiënt leert om situaties op een meer realistische manier te interpreteren en om te gaan met negatieve emoties. Daarnaast worden er nieuwe vaardigheden aangeleerd om om te gaan met stressvolle situaties en om positief gedrag te bevorderen.

Gedragstherapie (GT)

GT is een vorm van psychotherapie die gericht is op het veranderen van ongewenst of disfunctioneel gedrag. Het is gebaseerd op de principes van het behaviorisme, een psychologische stroming die zich richt op de relatie tussen gedrag en omgeving. In gedragstherapie wordt ervan uitgegaan dat ongewenst gedrag aangeleerd is en daarom ook weer aangepast kan worden door middel van gerichte interventies. De therapeut helpt de patiënt om te begrijpen hoe gedachten, gevoelens en gedrag met elkaar samenhangen en hoe deze kunnen bijdragen aan negatieve patronen. Gedragstherapie maakt gebruik van verschillende technieken om gedrag te veranderen, waaronder exposuretherapie, waarbij patiënten worden blootgesteld aan situaties of objecten waar ze bang voor zijn om zo de angstreactie te verminderen. Ook kan er gebruik worden gemaakt van gedragsexperimenten, waarbij patiënten nieuwe gedragingen uitproberen om te zien of dit leidt tot een verbetering van hun klachten.

Cognitieve gedragstherapie (CGT)

Is een vorm van psychotherapie die gericht is op het veranderen van disfunctionele gedachten, emoties en gedragingen die bijdragen aan psychische stoornissen. Het is een combinatie van cognitieve therapie en gedragstherapie, waarbij de nadruk ligt op het veranderen van zowel denkpatronen als gedragspatronen. Met CGT wordt de patiënt geholpen om zich bewust te worden van de relatie tussen gedachten, emoties en gedrag en om negatieve en onrealistische gedachten te identificeren en uit te dagen. Door deze gedachten uit te dagen, kan de patiënt leren om negatieve emoties te verminderen en positiever te denken. Daarnaast worden er ook gedragsmatige interventies toegepast, zoals het aanleren van nieuwe vaardigheden om stressvolle situaties aan te kunnen en het veranderen van ongezonde gedragspatronen.

Geschiedenis

Gedragstherapie ontstond in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Het was een reactie op het toen zeer dominante psychoanalytische en ook client-centered gedachtegoed. Iets later in die jaren vijftig ontwikkelde Albert Ellis de rationele therapie, later aangeduid als rationeel-emotieve therapie (RET). Aaron (Tim) Beck ontwikkelde in de jaren zestig zijn cognitieve therapie, een gestructureerde, kortdurende, op het heden gerichte vorm van psychotherapie voor depressiviteit.

Gedachten en klachten

Ideeën en opvattingen spelen een belangrijke rol bij allerlei klachten. Bij bijvoorbeeld een depressie kan een kleine teleurstelling leiden tot allerlei negatieve gedachten. Deze negatieve gedachten zijn een soort van automatisme geworden. Één tegenvaller is voldoende om een keten van negatieve gedachten op te roepen zoals: zie je wel ik kan ook niets of, ik ben een mislukkeling of, niemand vindt mij aardig. Dergelijke gedachten zijn weer de oorzaak van negatieve gevoelens en depressieve klachten.

Automatische gedachten

We hebben in allerlei situaties gedachten die ons gevoel en gedrag beïnvloeden, zowel in positieve als in negatieve zin. Van de meeste gedachten zijn we ons niet bewust; we hebben ze in bepaalde situaties zo vaak gedacht dat ze nu automatisch gaan. Een voorbeeld is de situatie dat je met de auto een kruispunt nadert. Toen je rijles had, dacht je in zo'n situatie heel bewust na over je handelingen: nu moet ik afremmen, de koppeling intrappen en terugschakelen. Nadat je vele malen een kruispunt hebt overgestoken, denk je daar niet meer bewust over na, je doet het automatisch. Een ander voorbeeld is de vrouw als klein meisje door een hond is gebeten. Direct nadat ze aangevallen was door de hond heeft ze als ze de hond tegenkwam bewust gedacht: die gaat me bijten. Na verschillende malen de hond tegengekomen te zijn is die gedachte niet meer bewust. Er wordt alleen nog een gevoel van angst ervaren. Het gedrag is ook automatisch geworden (een straatje omlopen of de hond nauwlettend in de gaten houden). Omdat we ons niet meer bewust zijn van onze gedachten is het vaak lastig om deze automatische negatieve gedachten op te sporen.

Boeken

Boeken over cognitieve gedragstherapie 

Beroepsvereniging

Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve therapie

Bron

  1. Clark DM
    A Cognitive approach to panic
    Behaviour Research and Therapy (1986) 24, 461-470
  2. Beck JS
    Cognitieve therapie
    Hb uitgevers (1995)
  3. Bout, J van den

    (Cognitieve) gedragstherapie en cognitieve (gedrags)therapie (2018)

    Tijdschrift voor gedragstherapie en cognitieve therapie 
  4. Marks I, Lovell, K, Noshirvani H, Livanou M, Thrasher S
    Treatment of posttraumatic stress disorders by exposure and/or cognitive restructuring: A controlled study
    Archives of General Psychiatry (1998), 55, 317-325

Hulpgids nieuwsbrief

Praktijk aanmelden

Ook uw praktijk geplaatst op de Hulpgids? U kunt zich aanmelden door het inschrijfformulier in te vullen en daarna op de knop "versturen" te klikken. Uw gegevens worden binnen 5 werkdagen na ontvangst kosteloos door Hulpgids.nl verwerkt en gepubliceerd. inschrijven ›