Psychodrama
Inleiding
Tussen 1908 en 1925 heeft Jacob Levy Moreno (1889-1974) psychodrama bedacht en ontwikkeld naar aanleiding van kinderen die hij in de parken van Wenen zag spelen. Het onderliggende thema van al het werk van Moreno is spontaniteit en creativiteit, die het individu voert naar een creatieve interactie met anderen. Naast psychodrama is Moreno ook de grondlegger van sociodrama, sociometrie en groepspsychotherapie.
Wat is psychodrama?
Psychodrama is een vorm van therapie waarbij problemen worden onderzocht en uitgewerkt. Situaties uit het verleden, heden of toekomst worden in het heden uitgespeeld onder leiding van een "regisseur" en met hulp van de groep. De scènes vertolken of werkelijke situaties of externalisaties van innerlijke processen. De voor het drama benodigde rollen worden gespeeld door de medegroepsleden of worden vertegenwoordigd door objecten.
Voordeel
Het grote voordeel van psychodrama is dat veel meer aspecten van een conflict of persoonlijk probleem kunnen worden doorleefd dan bij een puur verbale vorm van psychotherapie. De interactie met anderen is intensief en kan veel directer verborgen of verdrongen gevoelens en motieven aan het licht kan brengen.
Technieken
Er bestaan verschillende technieken, zo kan bijvoorbeeld geheel spontaan en improviserend worden gewerkt of meer gestructureerd. Ook worden verschillende wijzen van expressie gebruikt, dat wil zeggen naast de theatervorm, worden tevens pantomime, dans, muziek en groepscreatieve methoden, zoals het maken van een film, beeldhouwen, schilderen, fysieke en tactiele uitingswijzen gebruikt.
De basiselementen van psychodrama
- Protagonist of hoofd- of sleutelfiguur: persoon die het thema vertegenwoordigt; de sleutelfiguur van het conflict.
- Auxiliary of helper ego's: groepsleden die rollen aannemen van belangrijke anderen in het stuk.
- Publiek: groepsleden die het stuk volgen en de wereld vertegenwoordigen.
- Toneel (stage): natuurlijke ruimte waar het stuk wordt opgevoerd.
- Regisseur: getrainde psychodramatherapeut die de deelnemers door elke fase van de sessie leidt.
Fases van een psychodramasessie
- Warming up: groepsthema is vastgesteld en de protagonist is geselecteerd.
- Actie: probleem wordt aanschouwelijk gemaakt en de protagonist exploreert nieuwe methodes om het probleem op te lossen.
- Delen: groepsleden worden uitgenodigd om hun verbondenheid met het werk van de protagonist te uiten.
