Hulpgids

Antidepressiva - bijwerkingen

Meest voorkomende bijwerkingen antidepressiva

• Maag-darm klachten
  Misselijkheid, braken, diarree en maag- en darmkrampen, klachten zijn dosis gerelateerd en er treedt vaak tolerantie op na één tot enkele weken. 
• Hoofdpijn
• Droge mond, obstipatie, wazig zien, transpireren, moeite met urineren.
  Komen vaak voor bij de oudere middelen en berusten op een ongewenste blokkade van cholinerge receptoren.
• Vermoeidheid, sufheid en slaperigheid
  Gevolg van ongewenste blokkade van noradrenerge, histaminerge en serotonine receptoren.
• Lage bloeddruk
  Orthostatische hypotensie (bloeddrukdaling bij plotseling opstaan). Symptomen: duizeligheid, licht in het hoofd, hoofdpijn, wazig zien en flauwvallen. Het is een ongewenste blokkade van noradrenerge receptoren. Kan voorkomen bij MAOIs, trazodon en klassieke antidepressiva, SSRI's hebben een minimale invloed.
• Seksuele functiestoornissen
  
• Gewichtstoename
  Meestal enkele weken of soms maanden na het begin met antidepressiva kan gewichtstoename ontstaan, hoed at kan is onduidelijk. Een mogelijke verklaring is een afname van de basale stofwisseling of blokkade van serotonine- en histamine-receptoren. 
• Slaapstoornissen
  Sommige antidepressiva hebben een slaapvorderend effect (door antagonistische werking op 5HT2- en H1 receptoren) Bij het staken van antidepressiva die de REM-slaap onderdrukken, zoals de SSRI's ontstaat een soort rebound van de remslaap, waardoo intense, levendige en soms angstige dromen. (Tribl et al, 2012)
• Geheugenproblemen
  Bij ouderen: verwardheid (ongewenste blokkade van cholinerge receptoren)
• Versnelde en vertraagde hartwerking
  Een versnelde hartwerking (door blokkade van cholinerge receptoren) kan worden veroorzaakt door de meeste klassieke antidepressiva en non-selective MAOIs en door venlafaxine, reboxetine en duloxetine. SSRI's kunnen een lichte daling van de hartfrequentie veroorzaken.
• Heart Rate Variabiliteit (HRV)
  

  Een hoge HRV (variatie in duur tussen achtereenvolgende hartslagen) is een teken van fitheid, klassieke antidepressiva veroorzaken een verlaging.

Zeldzame bijwerkingen


Literatuur

1. Sussman N, Ginsberg D
   Weight Gain Associated with SSRIs
   Primary Psychiatry (1998): 28-37
2. Nierenberg AA, Adler LA, Peselow E, Zornberg G, Rosenthal M
   Trazodone for antidepressant-associated insomnia
   Am J Psychiatry. (1994) 151:1069-1072
3. Kaynak H, Kaynak D, Gözükirmizi E, Guilleminault C
   The effects of trazodone on sleep in patients treated with stimulant antidepressants
   Sleep Med. (2004) 5:15-20.
4. Naarding, P en Risselada AJ
   Molemans Praktische psychofarmacologie
   Prelum (2021)
5. Schillevoort I, van Puijenbroek EP, de Boer A, Roos RAC, Jansen PAF, Leufkens HGM
   Extrapyramidal syndromes associated with selective serotonin reuptake inhibitors: a case-control study using spontaneous reports
   Int Clin Psychopharmacol. (2002) 17 (2): 75-79
6. Heerdink ER en Meijer WEE
   Selectieve serotonine heropnameremmers en bloedingen
   Psyfar (2006) 2: 36-38
7. Movig KLL, Egberts ACG
   Hyponatriëmie als bijwerking van antidepressiva
   Psyfar (2006) 3: 40-43
8. Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb (2005)
   SSRIs and venlafaxine in association with bruxism
   Januari 2007
9. Beers E, Grootheest AC van
   Tandenknarsen als bijwerking van SSRI’s
   Psyfar (2008) 2: 45-47
10. Citalopram and priapism
    Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb
    Mei 2007
11. Bruijn JA, Moleman P
    Suïcidaliteit en suïcide bij behandeling met antidepressiva
    Psyfar (2007) 2: 13-16
12. Damsa C, Sterck R, Schulz P 

    Gynaecomastie tijdens de behandeling met paroxetine 

    Psyfar (2007) 2: 26-27
13. Susan J. Diem; Terri L. Blackwell; Katie L. Stone; Kristine Yaffe; Elizabeth M. Haney; Michael M. Bliziotes; Kristine E. Ensrud

    Use of Antidepressants and Rates of Hip Bone Loss in Older Women: The Study of Osteoporotic Fractures
    Arch Intern Med. (2007) 167: 1240-1251
14. de Abajo FJ, Garcia-Rodriguez LA
    Risk of Upper Gastrointestinal Tract Bleeding Associated With Selective Serotonin Reuptake Inhibitors and Venlafaxine Therapy: Interaction With Nonsteroidal Anti-inflammatory Drugs and Effect of Acid-Suppressing Agents
    Arch Gen Psychiatry. (2008) 65: 795-803
15. Tondo L, Vázquez G, Baldessarini RJ
    Mania associated with antidepressant treatment: comprehensive meta-analytic review.
    Acta Psychiatr Scand 2010;121(6):404-14
16. Derrijks HJ
    Invloed van antidepressiva op de glucosehuishouding
    Psyfar (2010) 3: 28-33
17. Chi-Shin Wu, Sheng-Chang Wang, Yu-Cheng Cheng and Susan Shur-Fen Gau
    Association of Cerebrovascular Events With Antidepressant Use: A Case-Crossover Study
    Am J Psychiatry 2011; 168:511-521
18. Tribl GG, Wetter TC, Schredl M.
    Dreaming under antidepressants: a review on evidence in depressive patients and healthy volunteers.
    Sleep Med Rev 2012
19. Baldessarini et al.
    Antidepressant-associated mood-switching and transition from unipolar major depression to bipolar disorder: A review.
    J Affect Disord. 2013;148(1):129-35. Epub 2012/12/12
20. Ohayon MM, Mahowald MW, Dauvilliers Y, et al.
    Prevalence and comorbidity of nocturnal wandering in the US adult general population.
    Neurology 2012;78:1583‐9.
21. Yang C, White DP, Winkelman JW.
    Antidepressants and periodic leg movements of sleep.
    Biol Psychiat 2005;58:510‐4.
22. Voican CS, Corruble E, Naveau S, Perlemuter G.
    Antidepressant-induced liver injury: a review for clinicans
    Am J Psychiatry 2014;171:404-415
23. Weeke P, Jensen A, Folke F et al.
    Antipsychotics and associated risk of out-of-hospital cardiac arrest.
    Clin Pharmacol Ther 2014;96(4):490-497
24. Kuo H, Chen H, Lee C et al.
    Antidepressants and risk of type 2 diabetes mellitus: a population-based nested case-control study.
    J Clin Psychopharmacol 2020;40:359-365