Transcraniële magnetische stimulatie (TMS)
TMS staat voor Transcranial Magnetic Stimulation en is een niet-invasieve hersenstimulatietechniek waarbij pulsen van magnetische energie worden afgegeven via een spoel die op de hoofdhuid wordt geplaatst. Deze pulsen wekken elektrische stromen op in de hersenen die de activiteit van zenuwcellen kunnen beïnvloeden. Bij TMS wordt één impuls gegeven, bij rTMS een reeks herhaalde pulsen. Over het algemeen wordt rTMS gebruikt bij de behandeling van aandoeningen zoals depressie, obsessief-compulsieve stoornis en migraine, terwijl TMS voornamelijk wordt gebruikt in onderzoeks- en diagnostische settings om de functie van specifieke hersengebieden te onderzoeken.
Werking
De prefrontale cortex speelt een rol in een veel belangrijke processen, zoals het verwerven van kennis, maken van plannen, beheersen van impulsen, de verwerking van emoties en sociaal gedrag. Dit gebied staat in contact met het limbisch systeem, een dieper gelegen hersengebied dat onder andere betrokken is bij emotie, genot en motivatie. Vanuit dat limbisch systeem vertrekken er emotionele pulsen naar de prefrontale cortex. Bij een depressie is het evenwicht tussen de twee hersendelen verstoord: de prefrontale cortex kan de pulsen van het limbisch systeem niet meer onder controle houden. rTMS zet een hele reeks reacties in gang en zorgt zo voor een ‘reset’ van het verstoorde netwerk. Eenvoudig gezegd: de prefrontale wordt actiever en het limbisch gebied wordt afgeremd.”
Veiligheid
Omdat de ontlading van de condensator een hard geluid geeft kan een tijdelijke verlaging van de gehoorsdrempel optreden. Om deze reden worden er oordoppen gebruikt door patiënt en behandelaar. Bij gelijktijdig gebruik van metalen meetelectroden kunnen brandplekken ontstaan. Insulten kunnen optreden bij rTMS, vooral bij patiënten met pre-existente epilepsie. Tevens kan kortdurend lichte hoofdpijn optreden, welke goed reageert op een lichte pijnstiller.
Indicaties
rTMS kan worden toegepast voor de behandeling van verschillende aandoeningen, zoals depressie, de ziekte van Parkinson, gehoorshallucinaties bij schizofrenie en tinnitus (oorsuizen). De Amerikaanse Food and Drug Administration heeft de behandeling ook goedgekeurd voor obsessief-compulsieve stoornissen.
Contra-indicaties
Metalen implantaten in de schedel, vaatclips, pacemaker en ernstige hartaandoeningen.
Effectiviteit
Sinds juni 2017 wordt rTMS in Nederland vergoed bij therapieresistente depressie. Als twee of meer verschillende medicijnen tegen depressie niet werken, geeft een behandeling met magnetische stimulatie betere resultaten dan een nieuwe medicijnswitch. Dat blijkt uit onderzoek van het Radboudumc en partners dat is gepubliceerd in het American Journal of Psychiatry. De resultaten van dit onderzoek sluiten aan bij de recent geüpdatete editie van de Nederlandse richtlijn voor de behandeling van depressie, waarin rTMS nu officieel een plaats gekregen.
Rapport Gezondheidsraad
In oktober 2008 heeft de Nederlandse Gezondheidsraad (net als de FDA in de VS) toestemming gegeven om therapieresistente depressies te behandelen met rTMS.
Literatuur
- Fitzgerald PB et al
A study of the pattern of response to rTMS treatment in depression
Depression and Anxiety (2016) 33:746-753 - Voight J. Carpenter L, Leuchter A
A systematic literature review of the clinical efficacy of repetitive transcranial magnetic stimulation (rTMS) in non-treatment resistant patients with major depressive disorder
BMC Psychiatry (2019) 19:13 - Dalhuisen I, Smit F, Spijker J, van Oostrom I, van Exel E, van Mierlo H, de Waardt D, Arns M, Tendolkar I, van Eijndhoven P.
rTMS combined with CBT as a next step in antidepressant non-responders: a study protocol for a randomized comparison with current antidepressant treatment approaches.
BMC Psychiatry. 2022 Feb 5;22(1):88. doi: 10.1186/s12888-022-03732-6. PMID: 35123427; PMCID: PMC8818163.
