Hulpgids

Histrionische persoonlijkheidsstoornis

De essentie is een continu patroon van overdreven emotionaliteit (woede-aanvallen, huilbuien, enthousiaste begroetingen) en aandachtzoekend gedrag. Ze voelen zich pas op hun gemak en gewaardeerd als ze in het centrum van de aandacht staan. Levendig en charmant proberen ze de aandacht te trekken, als dat niet lukt proberen ze het met een dramatische actie (scène maken of een verhaal verzinnen). Vaak is het gedrag seksueel getint, ook in een context waarin het niet gepast is. Lichamelijke aantrekkelijkheid is zeer belangrijk en hieraan wordt veel tijd en geld gespendeerd. Door kritiek of een "onflatteuze foto" kunnen ze helemaal van streek raken. De spreekstijl is vaak gericht op effect. Ze zijn snel afgeleid, hebben weinig aandacht voor feiten en details. Ze kunnen moeilijk leren van eigen ervaringen, blijven emotioneel onrijp en blijven vaak gevangenen van hun behoefte aan waardering en aandacht. Zij hebben vaak de neiging om vriendschapsrelaties intiemer te maken dan ze in werkelijkheid zijn, in werkelijkheid hebben ze moeite met intimiteit. Ze switchen vaak tussen controle houden middels hun emoties waarbij ze reacties afdwingen en afhankelijkheid van hun partner. Ze zijn snel enthousiast over nieuwe dingen (banen, relaties), maar vinden het moeilijk het oude vast te houden.

Kenmerken

• Infantiel
  Gedragingen, die bij het kind normaal gevonden worden en bij de volwassene on(aan)gepast, zoals pruilen, kibbelen, verongelijkt doen, overgevoelig reageren, sterke affecten tonen n.a.v. kleine frustraties (bijv gekwetst, gekrenkt en verongelijkt op bed gaan liggen in een situatie die door gezonde rustig onder ogen kan worden gezien en worden opgelost).

• Egocentrisch
  Zich werkelijk instellen op de ander, zich identificeren is onmogelijk; houden geen rekening met de ander, medemens is "leverancier" van bevredigingen; staan in centrum van eigen aandacht; raken uitermate gefrustreerd als de ander "de show steelt"; onvermogen tot echte vriendschap.

• Onecht
  Uiten van niet gevoelde gevoelens, bijv. om erbij te horen om de aandacht te krijgen.

• Theatraal
  Overdreven emotioneel vertoon, overdrijven in dramatiserende soms rnanipulerende verhalen.

• Geldingsdrang
  Voortdurend in middelpunt van belangstelling willen staan, indruk willen maken, meer willen lijken, (seksueel) provocerend gedrag.
  
  

DSM-5 criteria
301.50

Een pervasief patroon van excessieve emotionaliteit en aandacht vragen, beginnend op jongvolwassen leeftijd en aanwezig in uiteenlopende contexten, zoals blijkt uit vijf (of meer) van de volgende kenmerken:

1. Voelt zich niet op zijn of haar gemak in situaties waarin hij of zij niet in het centrum van de aandacht staat.
2. De interactie met anderen wordt vaak gekenmerkt door onaangepast seksueel verleidelijk of provocerend gedrag.
3. Vertoont snel wisselende en oppervlakkige expressie van emoties.
4. Maakt consistent gebruik van het eigen uiterlijk om de aandacht op zichzelf te vestigen.
5. Heeft een stijl van spreken die excessief impressionistisch is, en waarbij details ontbreken.
6. Toont zelfdramatisering, theatrale en overdreven expressie van emoties.
7. Is suggestibel (gemakkelijk beïnvloedbaar door anderen of door de omstandigheden).
8. Beschouwt relaties met anderen als intiemer dan ze in werkelijkheid zijn.

Bron

DSM-5 - Nederlandse vertaling
American Psychiatric Association
Uitgeverij Boom (2014)