Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
Kenmerken
Het contact met schizoïde mensen is gereserveerd, afstandelijkheid, formeel, onpersoonlijk en wordt kenmerkt door het ontbreken van betrokkenheid bij de ander. Zij leven vaak alleen, doen dingen alleen en beleven weinig of geen plezier aan deze activiteiten. Zij zullen zich niet aan anderen binden en steun van anderen afwijzen. Hun leven ziet er vaak geïsoleerd uit. Er zijn zelden gevoelsuitingen en ze zijn flegmatiek onder emotionele omstandigheden. Ze vermijden oogcontact en conversatie; spraak is vaak monotoon, langzaam, zonder gevoel, en wordt gekenmerkt door korte antwoorden. Denken is vaag, oppervlakkig en ongenuanceerd; psychomotoriek mist expressie en ritmiek. Er is weinig ziekte-besef en/of ziekte-inzicht. Ze komen rustig, afgezonderd en niet-sociaal over en hebben grote moeite met groepsactiviteiten. Vaak bestaat er een binnenwereld gekleurd door autistische relaties of imaginaire vrienden. Ze hebben eenzame en abstracte interesses, solistische hobby's en succes in niet competitieve en eenzame banen, die anderen moeilijk zouden kunnen verdragen. Seksualiteit bestaat vaak alleen in fantasie. Gezien de grote overeenkomsten met een autistische spectrum stoornis (ASS), wordt steeds vaker gedacht dat de SPS in feite een ASS is.
DSM-5 criteria
301.20
A. Een pervasief patroon van afstandelijkheid in sociale relaties en een beperkt scale van expressies van emoties in interpersoonlijke situaties, beginnend in de jongvolwassen leeftijd en aanwezig in uiteenlopende contexten, zoals blijkt uit vier (of meer) van de volgende kenmerken:
- Heeft noch behoefte aan, noch plezier in hechte relaties en geniet hier ook niet van, inclusief het tot een gezin of familie behoren.
- Kiest bijna altijd voor solitaire activiteiten.
- Heeft weinig of geen belangstelling voor seksuele ervaringen met een ander.
- Beleeft weinig of geen genoegen aan activiteiten.
- Heeft geen hechte vriendschappen of vertrouwelingen buiten eerstegraads familieleden.
- Lijkt onverschillig voor lof of kritiek van anderen.
- Toont emotionele kilheid, ongehechtheid of een afgevlakte affectiviteit.
B. De stoornis treedt niet uitsluitend op in het beloop van schizofrenie, een bipolaire- of depressieve stemmingsstoornis met psychotische kenmerken, of een andere psychotische stoornis of een autistische stoornis, en kan niet worden toegeschreven aan de fysiologische effecten van een somatische aandoening.
Bron
DSM-5 - Nederlandse vertaling
American Psychiatric Association
Uitgeverij Boom
