Hulpgids

Een dysthyme stoornis is een relatief lichte, maar langdurige vorm van depressie. Oudere benamingen voor de dysthyme stoornis zijn: dysthymie, lichte chronische depressie of neurotische depressie. De depressieve klachten bestaan langer dan twee jaar, de ernst van de klachten wisselt vaak sterk. Sombere perioden worden afgewisseld met perioden waarin men zich wat beter voelt. Perioden waarin men geen klachten heeft, duren nooit langer dan twee maanden. Er zijn minder bijkomende klachten als bij een depressie, er bestaat wel het grootste deel van de dag een depressieve stemming. De lijdensdruk is groot omdat er geen perioden zijn waarin men zich echt goed voelt. Er bestaan forse beperkingen in het functioneren, zowel privé als op werk en andere gebieden.

Voorkomen

De prevalentie (aantal mensen van 18-64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden een dysthyme stoornis heeft gehad) bedraagt voor mannen 14 per 1.000 en voor vrouwen 32 per 1.000.

DSM-5 criteria
300.4

A. Sombere stemming het grootste deel van de dag, meer dagen wel dan niet, zoals blijkt uit ofwel subjectieve mededelingen ofwel uit observatie door anderen, gedurende minstens twee jaar.
N.B.: Bij kinderen en adolescenten kan de stemming prikkelbaar zijn en ten minste één jaar zijn.
B. Aanwezigheid, tijdens de depressiviteit, van twee (of meer) van de volgende kenmerken:
(1) slechte eetlust of juist te veel eten.
(2) insomnia (slecht slapen) of hypersomnia (veel slapen).
(3) weinig energie of vermoeidheid.
(4) gering gevoel van eigenwaarde.
(5) slechte concentratie of moeite met beslissingen nemen.
(6) gevoelens van hulpeloosheid.
C. Gedurende de periode van twee jaar (één jaar voor kinderen en adolescenten) van de stoornis is de betrokkene nooit langer dan twee maanden achtereen vrij geweest van de symptomen in criteria A en B.
D. Criteria voor een depressieve stoornis kunnen gedurende twee jaar continu aanwezig zijn.
E. Er is nooit sprake geweest van een manische of hypomanische episode geweest en er is nooit voldaan aan de criteria voor een cyclothyme stoornis.
F. De stoornis kan niet beter worden verklaard door een persisterende schizoaffectieve stoornis, schizofrenie, een waanstoornis of een andere gespecificeerde of ongespecificeerde schizofreniespectrum- of andere psychotische stoornis.
G. De symptomen kunnen niet worden toegeschreven aan de fysiologische effecten van een middel (zoals een drug of medicatie) of een somatische aandoening (zoals hypothyroïdie).
H. De symptomen veroorzaken klinisch significante lijdensdruk of beperkingen in het sociale of beroepsmatig functioneren of in het functioneren op andere belangrijke terreinen.

Specificeer

• Vroeg begin (eerste symptomen voor 21e jaar), Laat (eerste symptomen na 21e jaar)
• Met: angstige stemming, gemengde kenmerken, melancholische kenmerken, atypische kenmerken, stemmingscongruente of stemmingsincongruente psychotische kenmerken, katatonie, begin peri partum, seizoensgebonden patroon
• Licht, matig, ernstig
• Gedeeltelijk of volledig in remissie

Oorzaken

• Biogenetische factoren: uit familieonderzoek blijkt dat erfelijkheid een rol speelt. 
• Psychosociale factoren: gezinsomstandigheden (zoals geen partner, laag inkomen)
• Traumatische ervaringen in de jeugd (ACE)

Verloop

Een dysthyme stoornis heeft meestal een chronisch beloop met een grote kans op terugval na herstel: ± 40% herstelt pas na twee tot drie jaar, bijna de helft van de mensen die een dysthyme stoornis hebben gehad, krijgen een recidief.

Behandeling 

Lange tijd is gedacht dat antidepressiva bij de dysthyme stoornis niet werkzaam zijn. Sinds de dysthyme stoornis als DSM-classificatie met duidelijke criteria meer in zwang is geraakt, is gericht wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van antidepressiva bij deze stemmingsstoornis. Antidepressiva lijken werkzaam bij patiënten met een dysthyme stoornis hoewel er nog weinig onderzoek is gedaan bij deze patiënten waarbij klassieke en moderne antidepressiva met elkaar werden vergeleken. Gezien echter de resultaten van het onderzoek dat tot nu toe gedaan is lijken moderne serotonerg werkende middelen (SSRI's) de voorkeur te hebben. Twee vormen van therapie lijken werkzaam bij een dysthyme stoornis: Interpersoonlijke Psychotherapie (IPT) en Cognitieve Therapie (CT) van Beck 

Bron

DSM-5 - Nederlandse vertaling
American Psychiatric Association
Uitgeverij Boom (2014)