Hulpgids

Cyclothymie is een affectieve stoornis gekenmerkt door hypomane en depressieve episoden die niet voldoen aan de criteria voor een bipolaire stoornis. De cyclothyme stoornis wordt gezien als subtype van de bipolaire stoornis en kan zich in sommige gevallen ontwikkelen tot een bipolaire stoornis type I of II. Affectieve disregulatie en emotionele (over)reactiviteit staan centraal bij de cyclothyme stoornis.  Van een cyclothyme stoornis is sprake wanneer iemand gedurende minimaal twee jaar (bij jongeren één jaar) terugkerende periodes heeft met milde depressieve symptomen en milde hypomane klachten, zonder dat deze voldoen aan de volledige criteria voor een depressieve, manische of hypomane episode. De klachten zijn wisselend aanwezig, met periodes waarin betrokkene zich beter voelt, maar symptoomvrije intervallen duren nooit langer dan twee maanden. De stemmingsschommelingen veroorzaken merkbare gevolgen in het dagelijkse functioneren of in relaties. Als er ooit een manische, hypomane of ernstige depressieve episode is geweest, wordt geen cyclothyme stoornis gesteld maar een andere bipolaire classificatie.

DIscussie

Er bestaat twijfel over de diagnose cyclothyme stoornis aangezien er tevens symptomen van achterdocht en paranoïde wanen waargenomen worden. De behandeling van cyclothymie is relatief onderbelicht in wetenschappelijk onderzoek. Beperkte onderzoeken lijken aan te tonen dat cyclothyme patiënten gebaat zijn bij stemmingsstabilisatoren. Het is een ondergediagnosticeerde aandoening binnen het bipolaire spectrum, ondanks de aanzienlijke prevalentie en klinische impact.

Behandeling

De behandeling van cyclothymie blijft een uitdaging, aangezien deze onderbelicht is in wetenschappelijk onderzoek en evidence-based richtlijnen beperkt zijn. Onderzoeken wijzen op de effectiviteit van stemmingsstabilisatoren zoals lithium, lamotrigine en valproïnezuur.

Literatuur

• DSM-5 - Nederlandse vertaling, American Psychiatric Association, Uitgeverij Boom
• Terng N, Kupka RW, Kok RM. Cyclothymie, een vergeten stoornis? Psyfar 2025-3
• Van Meter AR, Youngstrom EA, Findling RL. Cyclothymic disorder: a critical review. Clin Psychol Rev. 2012 Jun;32(4):229-43. doi: 10.1016/j.cpr.2012.02.001. Epub 2012 Feb 10. PMID: 22459786.
  Kritische review over cyclothyme stoornis en behandeling ervan, inclusief de rol van stemmingsstabilisatoren, zij bespreken klinische ervaringen en behandelingsstrategieën die in de literatuur voorkomen.
• Bielecki JE, Gupta V. Cyclothymic Disorder. 2023 Jul 17. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan–. PMID: 32491800.
  behandeling van cyclothymie, stemmingsstabilisatoren zoals lithium, lamotrigine, en valproïnezuur kunnen effectief kunnen zijn, vooral in combinatie met andere therapieën.
• Perugi G, Hantouche E, Vannucchi G, Pinto O. Cyclothymia reloaded: A reappraisal of the most misconceived affective disorder. J Affect Disord. 2015 Sep 1;183:119-33. doi: 10.1016/j.jad.2015.05.004. Epub 2015 May 13. PMID: 26005206.
• Hauser M, Pfennig A, Ozgürdal S, Heinz A, Bauer M, Juckel G. Early recognition of bipolar disorder. Eur Psychiatry. 2007 Mar;22(2):92-8. doi: 10.1016/j.eurpsy.2006.08.003. Epub 2006 Dec 4. PMID: 17142013.
• Bisol LW, Lara DR. Low-dose quetiapine for patients with dysregulation of hyperthymic and cyclothymic temperaments. J Psychopharmacol. 2010 Mar;24(3):421-4. doi: 10.1177/0269881108097715. Epub 2008 Oct 6. PMID: 18838499.
  Gaam specifiek in op het gebruik van lage doses quetiapine (een tweede-generatie antipsychoticum) voor stemmingsregulatie bij cyclothyme en hyperthymische stoornissen, wat aangeeft dat naast klassieke stemmingsstabilisatoren ook antipsychotica effect kunnen hebben.