Hulpgids

De gids voor de geestelijke gezondheidszorg

Vaktherapie

Wat is vaktherapie (voorheen creatieve therapie)
Vaktherapie is de overkoepelende naam voor dramatherapie, beeldende therapie, muziektherapie, danstherapie, speltherapie en psychomotorische therapie. Een vaktherapeutis gespecialiseerd in minimaal één medium. Vaktherapie is een specialistische vorm van hulpverlening die erop gericht is veranderings- ontwikkelings- en / of acceptatieprocessen te bewerkstelligen. De doelgroep bestaat uit mensen met psychische klachten of psychiatrische stoornissen, lichamelijke handicaps of cognitieve beperkingen. De vaktherapie vindt op indicatie plaats, waarbij zoveel mogelijk zorg op maat wordt verleend. In Nederland onderscheiden we binnen de vaktherapie vijf disciplines: beeldende therapie, danstherapie, dramatherapie, muziektherapie en psychomotorische therapie. Alle disciplines maken gebruik van een creatieve expressievorm - actief, maar soms ook passief - of werken met levend materiaal, zoals bij tuintherapie. Aan de hand van met overeengekomen behandeldoelen werkt de creatief therapeut methodisch. Hij spreekt de directe emotionele en zintuiglijke beleving van de cliënt aan. Het resultaat van de therapie kan verwerking, verrijking of inzicht zijn en ook verbetering van het cognitieve of lichamelijk functioneren.

BEELDEND

Beeldende therapie is een gerichte therapeutische behandeling die tracht veranderings-, ontwikkelings- en/of acceptatieprocessen te bewerkstelligen. Personen met psychische klachten of stoornissen, lichamelijke handicaps of cognitieve beperkingen komen voor beeldende therapie in aanmerking. Het doel van de therapie is de cliënt te leren om binnen gegeven grenzen en mogelijkheden zelf richting aan zijn leven te geven en zodoende het niveau van functioneren te verhogen. Creatieve middelen vormen de basis van het therapeutisch werken. De dialoog tussen de maker en zijn werkstukken én de therapeut staan hierbij centraal. De beeldend therapeut leert mensen via communicatie- en expressievormen uit te drukken en te ervaren wat met woorden niet toereikend of onvoldoende mogelijk is. Het beeldend proces begint met een zintuiglijke en/of emotionele betrokkenheid tijdens een creatieve situatie. In deze betrokkenheid wordt steeds meer appel gedaan op onbewuste behoeften, gevoelens en weerstanden. De beeldend therapeut gebruikt creatieve middelen en methodieken om deze bewust te worden en hanteerbaar te maken. Het effect kan verwerking, verrijking of inzicht zijn, maar ook verbetering van het cognitief of lichamelijk functioneren. Door het maken van "beelden" die een blijvend karakter hebben, onderscheidt deze therapie zich van andere vormen van beeldende therapie. De beeldende technieken en materialen die de therapeut aanbiedt zijn gekoppeld aan de doelstelling van de therapie, het werkveld, persoonlijke visie en methodiek. Teken- en schildermateriaal behoren tot de basisuitrusting. Voorts kunnen bijvoorbeeld materialen als klei, hout, metaal, textiel of wegwerpmateriaal gebruikt worden.

De theorie is dat cognitieve, affectieve en zintuiglijke ervaringen tijdens beeldende therapie verschillende hersennetwerken aanspreken. In beeldende therapie wordt ervan uitgegaan dat de materialen en instructies tijdens het maken van kunst verschillende ervaringen oproepen die bijdragen aan de geestelijke gezondheid. De bevindingen van een studie geven aan dat het maken van kunst, kunstmaterialen en instructies de hersenactiviteit beïnvloeden. Het maken van kunst lijkt in het algemeen de pariëtale kwab meer te activeren dan de frontale kwab.
Effects of art therapy in patients with personality disorders cluster B and C  (promotie-onderzoek dr. Suzanne Haeyen)
Nederlandse Vereniging voor Beeldende Therapie

DANS

De vaktherapeut dans werkt creatief therapeutisch met dans- en bewegingsprocessen. Zoals beschreven in het beroepsprofiel van de creatief therapeut dans, "biedt dans de mogelijkheid tot impressie, expressie en vormgeving. Het uitdrukken en het vormgeven aan belevingen, emoties, herinneringen, enz., zijn therapeutisch werkzame elementen."
Nederlandse Vereniging voor Danstherapie

DRAMA

Dramatherapie is een professionele behandelingsvorm, waarbij via interventies in en het ensceneren van situaties ervaringen worden opgedaan, die psychische en/of psychosociale processen beïnvloeden. (uit: beroepsprofiel van de dramatherapeut).
Nederlandse Vereniging voor Dramatherapie

MUZIEK

Muziektherapie is een methodische vorm van hulpverlening waarbij muzikale middelen binnen een therapeutische relatie gehanteerd worden ten einde verandering, ontwikkeling, stabilisatie of acceptatie op emotioneel, gedragsmatig, cognitief, sociaal of lichamelijk gebied te bewerkstelligen.

Muziek heeft de unieke eigenschap ons onmiddellijk in beweging te zetten, zowel fysiek (bij dansmuziek) als emotioneel (bepaalde muziek kan ons tot tranen toe beroeren. Primair beleven we muziek via ons gevoel en als een geheel: we horen melodie, maat/ritme en harmonie doorgaans niet als afzonderlijke elementen. In de muziektherapie wordt juist wel gebruik gemaakt van deze muzikale elementen. Elk ritme, elke maat, melodie of harmonie heeft zijn eigen werking op ons en kan juist in die eenzijdigheid als muzikaal geneesmiddel werkzaam zijn. Zelfs een enkele toon kan genezend werken. Muziek zorgt voor beweging in het ziekteproces: ze heeft in haar directe werking losmakende, ontspannende, maar ook vormende en ordenende kwaliteiten. Muziek brengt ordening in fysieke, psychische en mentale processen.
Nederlandse Vereniging voor Muziektherapie

PSYCHOMOTORISCHE THERAPIE (PMT)

PMT is een lichaamsgerichte (beweging en lichaamservaring) therapie. Bij beweging kun je denken aan oefensituaties uit de sport en het bewegingsonderwijs, bij lichaamservaring gaat het om het concentreren op de ervaring en beleving van het eigen lichaam. Daarbij kun je onder anderen denken aan ontspanningsoefeningen, ademhalingsoefeningen, sensory-awareness, bio-energetica etc. Binnen een psychomotorische therapie wordt gekeken hoe men met zichzelf, met anderen, met de opdrachten en met het materiaal omgaat. Het doel van de psychomotorische therapie, zoals die geformuleerd is door de Nederlandse Vereniging voor Psychomotorische Therapie (NVPMT), luidt: "Het tot stand brengen van een gedragsverandering of tenminste een bijdrage te leveren daaraan en daarmee psychosociale of psychiatrische problematiek weg te nemen of te verminderen". De psychomotorische therapie biedt een veilige plek om te experimenteren met ander gedrag. Ook kunnen nieuwe ervaringen op het gebied van voelen en denken opgedaan worden. Tijdens de psychomotorische therapie "krijgt men de gelegenheid om leerervaringen en correctieve emotionele belevingen op te doen".

Bron: Federatie Vaktherapeutische Beroepen



Praktijk uitgelicht

Praktijk inschrijven

Ook uw praktijk geplaatst op de Hulpgids? U kunt zich aanmelden door het inschrijfformulier in te vullen en daarna op de knop "versturen" te klikken. Uw gegevens worden binnen 5 werkdagen na ontvangst kosteloos door Hulpgids.nl verwerkt en gepubliceerd. inschrijven ›