Valproïnezuur (Depakine®) - extra informatie
Mogelijke bijwerkingen (FTK)
- Frequent
Sufheid, moeheid, tremor (beven, trillen), ataxie (coördinatiestoornis van de spieren), misselijkheid, braken, diaree, goedaardige stijging leverenzymen (transaminasen) - Minder frequent
Hoofdpijn nystagmus (snel rukkende beweging van de oogbol), duizeligheid, trombopathie (stoornis in de bloedstolling door een functiestoornis van de bloedplaatjes); cognitieve veranderingen; allergische reacties; haaruitval; toename eetlust en gewichtstoename; coagulopathie (afwijking in de bloedstolling); amenorroe (uitblijven menstruatie); extrapiramidale verschijnselen - Zeldzaam
Agranulocytose (plotselinge verdwijning van bepaalde witte bloedcellen uit het bloed), acute hemorragische pancreatitis (acute ontsteking alvleesklier), irreversibel leverfalen
Overige bijwerkingen
- Hyponatiëmie
Lareb heeft zes meldingen van hyponatiëmie en/of SIADH ontvangen in samenhang met valproïnezuur. De meldingen bij de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) ondersteunen deze associatie. - Tandvleesafwijkingen
Lareb ontving zeven meldingen van tandvleesafwijkingen bij gebruik van valproïnezuur. Deze meldingen betroffen vijf volwassenen en twee kinderen. Ondanks dat tandvleesafwijkingen vele oorzaken kunnen hebben, zijn de meldingen suggestief voor een causaal verband. - Veranderingen in de haartextuur
Het gebruik van valproïnezuur kan leiden tot veranderingen in de haartextuur. Lareb ontving zeven meldingen waarbij de structuur van het haar veranderde tijdens gebruik van dit geneesmiddel. Zes van de zeven vrouwen kregen krullen terwijl ze voorheen stijl haar hadden. Het onderliggende mechanisme voor deze bijwerking is nog niet bekend. - Pubertas praecox
Pubertas praecox werd waargenomen bij een meisje dat valproïnezuur gebruikte. Onderzoek in de databank van Lareb en van de WHO leverde nog 12 andere meldingen op. In de literatuur wordt een verhoogde testosteronspiegel beschreven bij gebruik van valproïnezuur bij vrouwen, wat een mogelijke verklaring zou kunnen zijn voor het vroegtijdig optreden van secundaire geslachtskenmerken. Het farmacologisch mechanisme achter deze bijwerking is nog niet opgehelderd. De relatie tussen valproïnezuur en pubertas praecox werd beschreven in Farmacotherapie bij Kinderen. - Hyperammoniëmie (te hoog ammoniakgehalte)
Hyperammoniëmie voor bij 16 tot 100% van de patiënten behandeld met valproaat. Meestal asymptomatisch, maar lichte symptomen kunnen over het hoofd worden gezien of voor verslechtering van de psychiatrische toestand worden aangezien. In uitzonderlijke gevallen kan de hyperammoniëmie leiden tot encefalopathie (schade aan de hersenen) met mogelijk fatale afloop.
Risico schade bij kinderen van vaders die valproaat gebruikten 3 maanden voor de conceptie
Mannen die medicijnen gebruiken met de stof valproaat wordt geadviseerd voorzorgsmaatregelen te nemen. Dit omdat er een mogelijk verhoogd risico is aangetoond op ontwikkelingsstoornissen in de hersenen bij kinderen van vaders die tijdens de bevruchting valproaat gebruikten.
Literatuur
- Psychiatrie vademecum
nummer 3 - juli 2001 - Naarding, P en Risselada AJ
Molemans Praktische psychofarmacologie
Prelum (2021) - Richtlijnen farmacotherapie bipolaire stoornissen
Uitgeverij Boom - The safety and early efficacy of oral-loaded Divalproex versus standard titration Divalproex, lithium, olanzapine, and placebo in th treatment of acute mania associated with bipolar disorder
Hirschfeld RMA, Baker JD, Wozniak P, Tracy K, Sommerville KW
J Clin Psychiatry. (2003) 64: 841-846 - Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb
Valproic acid in association with hyponatremia and SIADH
Januari 2007 - Shan J, Hsieh M, Liu C, Wen C, Liu
Clinical alertness to valproic acid-induced hyperammonemia-two case reports
J Psychopharmacol. 2010;24(6):943-945
