Eetbuistoornis
Er is sprake van recidiverende episodes van vreetbuien, maar er is geen compensatoir gedrag (zoals braken, laxeren of overmatig bewegen) dat karakteristiek is voor boulimia nervosa. Sommige onderzoekers vergelijken de vreetbuistoornis met obesitas, maar een deel van de patiënten heeft geen overgewicht. Opvallend is dat een groot deel van de patiënten verbetert zonder enige vorm van behandeling.
DSM-5 criteria
307.51
A. Recidiverende eetbui-episodes. Een eetbui-episode wordt gekenmerkt door beide volgende kenmerken:
(1) Het in een afzonderlijke tijdsperiode (bijvoorbeeld binnen een periode van twee uur) eten van een hoeveelheid voedsel die beslist groter is dan die de meeste mensen binnen dezelfde tijd, onder vergelijkbare omstandigheden zouden eten.
(2) Het gevoel tijdens de episode geen beheersing te hebben over het eten (bijvoorbeeld de betrokkene heeft het gevoel niet te kunnen stoppen met eten, of niet te kunnen beheersen wat of hoeveel hij of zij eet).
B. De eetbui-episodes hangen samen met drie (of meer) van de volgende kenmerken:
(1) Veel sneller eten dan normaal.
(2) Dooreten totdat een onaangenaam vol gevoel ontstaat.
(3) Grote hoeveelheden voedsel nuttigen zonder lichamelijke trek te hebben.
(4) Alleen eten, uit schaamte over de hoeveelheid die de betrokkene nuttigt.
(5) Achteraf van zichzelf walgen, zich somber of erg schuldig voelen.
C. Er is sprake van duidelijke lijdensdruk door de eetbuien.
D. De eetbuien komen gedurende drie maanden gemiddeld minstens eenmaal per week voor.
E. De eetbuien gaan niet gepaard met het recidiverend toepassen van inadequaat compensatoir gedrag zoals bij boulimia nervosa, en treden niet uitsluitend op in het beloop van boulimia nervosa of anorexia nervosa.
Specificeer indien: Gedeeltelijk in remissie of Volledig in remissie
Specificeer ernst: Licht (1 - 3 eetbuien/week); Matig (4 - 7 eetbuien/week); Ernstig (8 - 13 eetbuien/week); Zeer ernstig (14 of meer eetbuien/week)
Voorkomen
De eetbuistoornis of binge eating disorder (BED) is de meest voorkomende eetstoornis; 2,8% van alle vrouwen en 1% van alle mannen voldoet ergens in het leven aan de criteria voor BED. Ter vergelijking: bij anorexia nervosa en boulimia nervosa is dit respectievelijk 1,4% en 1,9% voor vrouwen en 0,2% en 0,6% voor mannen. (Galmiche et al., 2019)
Behandeling
Cognitieve gedragstherapie (CGT) de meest ingezette behandeling, de best onderzochte en meest effectieve behandeling. CGT richt zich voornamelijk op de overwaardering van lichaamsvorm en -gewicht. Dit betekent dat iemands zelfbeeld voor een belangrijk deel bepaald wordt door het getal op de weegschaal en door lichaamsvormen. Ondanks de effectiviteit van CGT, blijft ongeveer de helft van de patiënten met BED na deze behandeling last houden van eetbuien. In promotie-onderzoek van Lammers is de effectiviteit van een intensief CGT-programma (CGT+) vergeleken met een relatief nieuwe behandeling: dialectische gedragstherapie aangepast voor BED (DGT-BED). (Lammers, 2024) Daarbij is ook onderzocht of het effect van beide behandelvormen voorspeld kan worden op basis van patiëntkenmerken. Uit het onderzoek blijkt dat CGT+ en DGT-BED de klachten in redelijk vergelijkbare mate verminderen. Beide behandelingen verminderen het aantal eetbuien op lange termijn even goed. Een voordeel van DGT-BED is dat het per sessie bijna de helft van de tijd korter duurt, wat het waarschijnlijk kostenefficiënter maakt.
Onderzoek met antidepressiva (met name de sssri's) lijkt aan te tonen dat er wel een korte termijn effect is, maar het lijkt erop dat er nauwelijks lange termijn effecten zijn na het staken van de medicatie.
Literatuur
- DSM-5 - Nederlandse vertaling
American Psychiatric Association
Uitgeverij Boom (2014) - Galmiche, M., Déchelotte, P., Lambert, G., & Tavolacci, M. P. (2019).
Prevalence of eating disorders over the 2000–2018 period: a systematic literature review.
American Journal of Clinical Nutrition, 109, 1402–1413. - Lammers MW
Treatment outcome in binge eating disorder: Moving ahead!: Cognitive behavior therapy and dialectical behavior therapy compared
https://hdl.handle.net/2066/310490
