Hulpgids

Kenmerken

• Angst om dik te worden
  Zelfs bij een te laag lichaamsgewicht angst om dik te worden.
• Gestoord lichaamsbeeld
  De wwaarneming van lichaamsgewicht, maten en vorm is gestoord; zelfs in een uitgemergelde toestand voelt de patiënt(e) zich nog dik. 
• Weigering normaal lichaamsgewicht te handhaven
  Het lichaamsgewicht is vaak meer dan 15% te laag.
• Amenorroe
  Vaak blijft de menstruatie uit bij 80% van de vrouwen voorafgaand aan of gelijktijdig met het eerste gewichtsverlies.
• Hyperactiviteit
  Geregeld opvallend lichamelijke (en vaak ook intellectuele) hyperactiviteit ondanks de vermagering.
• Obsessie met eten
  Alles staat in het teken van eten, normale maaltijden worden vermeden, gekozen wordt voor minimaal voedsel met weinig calorieën, eten wordt met rituelen en geheimzinnigheid omgeven, gezamenlijke maaltijden worden vermeden, vaak wordt stiekem iets tussendoor gegeten.
• Geringe zelfwaardering
  De zelfwaardering is vaak gering, zelfdiscipline en weerstand tegen eten lijkt enige houvast.
• Vereenzaming
  Enerzijds isoleert de patiënt(e) uit schaamte zich zelfs steeds meer anderzijds is er onbegrip van de omgeving. Geleidelijk gaan zij zich steeds meer afzonderen en zijn ze uiteindelijk alleen nog maar bezig met denken over eten, lichaam en vaak met overmatige lichaamsbeweging. 
• Vertraagde seksuele ontwikkeling
  Veel adolescenten met anorexia hebben een vertraagde seksuele ontwikkeling, volwassenen hebben vaak een veel verminderde interesse in seks.
  
  

Epidemiologie

• Incidentie (aantal nieuwe gevallen per jaar)
  De incidentie wordt geschat op 8 bij 100.000 huisartsenpatiënten per jaar.
• Leeftijd
  Anorexia nervosa komt voor tussen de 10 en 30 jaar, vanaf 13 jaar is er een sterke stijging van het aantal gevallen, met een piek tussen de 17 en 18 jaar. Bij circa 85% is de ziekte tussen dertien en twintig jaar begonnen.
• Sekse
  In meer dan 90% van de gevallen gaat het om meisjes of vrouwen. Toegespitst op de categorie van meisjes tussen de 10 en 18 jaar mag voorzichtig geschat worden dat 1 op 100 een duidelijk beeld van anorexia nervosa vertoont. Wanneer men de criteria wat minder strikt maakt, blijken eetstoornissen in ongeveer 5% van de vrouwelijke adolescenten voor te komen.
• Socio-economische status
  Opvallend is dat de vrouwen met anorexia over het algemeen een hogere opleiding volgen dan leeftijdsgenoten zonder anorexia. 
• Cultuur
  Anorexia nervosa is een typische westers verschijnsel; het komt vrijwel uitsluitend voor welvaartslanden.
• Verloop
  Uit follow-uponderzoeken bleek dat bij ongeveer 70% verbetering was opgetreden (waarvan 30%, met name jonge patiënten, waren genezen) en 30% bleef chronisch ziek. Anorexia nervosa is een gevaarlijke ziekte, het sterftecijfer (vaak door ondervoeding of suïcide) ligt tussen de 5 en 21,5 (!)%.
  
  

Meer anorexia nervosa

• inzichten over hoe te behandelen
• wat is bekend over de oorzaken
• de DSM-5 criteria 
• wat zijn de complicaties
• patiëntenvereniging eetstoornissen

Literatuur

1. DSM-5 - Nederlandse vertaling
   American Psychiatric Association
   Uitgeverij Boom
2. Rijn, CA van
   Anorexia nervosa en boulimia nervosa. III Somatische gevolgen van purgeren
   NTvG (1998) 33, 1867-1869
3. Bulik, CM
   Abuse of drugs associated with eating disorders
   J Subst Abuse (1992) 4, 69-90
4. Sharp CW, Freeman, CPL
   The medical complications of anorexia nervosa
   Br J Psychiatry (1993) 162, 452-462
5. Rijn, CA van
   Anorexia nervosa en boulimia nervosa. II Somatische gevolgen van ondervoeding
   NTvG (1998) 33, 1863-1866
6. Hoek HW, Bartelds AIM, Bosveld JJF, Graaf Y van der, Limpens VEL, Maiwald M, Spaaij CJK
   Impact of Urbanization on Detection Rates of Eating Disorders
   Am J Psychiatry. (1995) 152, 1272-1278
7. Brewerton TD
   Toward a unified theory of serotonin dysregulation in eating and related disorders
   Psychoneuroendocrinology (1995) 20, 561-590
8. Fairburn CG, Jones R, Peveler RC, Carr SJ, Solomon RA, O'Connor ME, et al.
   Three psychological treatments for bulima nervosa. A comparative trial
   Arch Gen Psychiatry. (1991) 48, 463-469
9. Hoek HW, Furth EF van
   Anorexia nervosa en boulimia nervosa. I Diagnostiek en behandeling
   NTvG (1998) 33, 1859-1863
10. Hoek HW, Brun PPH Le, Furth EF van
    Farmacotherapie bij eetstoornissen
    Pharmaceutisch Weekblad (1997) 132, 590-598
11. Treasure, J., Schmidt U, Troop N, Tiller J, Todd G, Keilen M, et al.
    First step in managing bulimia nervosa: controlled trial of therapeutic manual
    Br J Psychiatry (1994) 308, 686-689