Hulpgids

Indeling

• Bij een bipolaire-I-stoornis krijgt iemand minimaal één manische episode. Zo’n manie is een periode van minstens een week waarin de stemming abnormaal uitgelaten, opgewekt of prikkelbaar is, met duidelijk meer energie of activiteit. Tijdens zo’n fase treden meerdere kenmerken op, zoals minder slaap nodig hebben, sneller praten, moeilijk te onderbreken zijn, impulsief gedrag, overschatting van eigen kunnen of grote plannen. De klachten verstoren het dagelijks functioneren aanzienlijk: iemand kan bijvoorbeeld niet meer werken, verstoorde relaties krijgen, risicovol gedrag vertonen of moet worden opgenomen. Een depressieve periode kan óók voorkomen, maar is niet nodig voor de diagnose; een hypomane episode alleen is niet genoeg voor bipolair-I.
• Van een bipolaire-II-stoornis is sprake wanneer iemand minimaal één hypomane episode én minimaal één depressieve episode heeft doorgemaakt. Een manische episode mag niet in de voorgeschiedenis voorkomen. Zodra er sprake is geweest van een manie, valt de diagnose onder bipolaire-I.
  
  

Criteria voor een manische episode (kernpunten)

Een abnormaal verhoogde, prikkelbare of expansieve stemming en een toename in doelgerichte activiteit of energie; minimaal 1 week durend (of korter als opname nodig is), met minstens 3 van de volgende symptomen (of 4 als de stemming alleen prikkelbaar is):
- Verhoogd gevoel van eigenwaarde of grandiositeit
- Verminderde slaapbehoefte
- Spraakzamer dan normaal of spreekdrang
- Gedachtenvlucht of gejaagd denken
-  Afleidbaarheid
- Toename van doelgerichte activiteiten of agitatie
- Risicovol gedrag (uitgaven, seks, impulsen, middelengebruik)
De stemmingstoestand veroorzaakt duidelijke beperkingen in sociaal/beroepsmatig functioneren, of leidt tot opname, of er zijn psychotische kenmerken.

Criteria voor een hypomanische episode (kernpunten)

Een duidelijk herkenbare periode van abnormaal verhoogde, prikkelbare of expansieve stemming én een toename in energie of activiteit; minimaal 4 aaneengesloten dagen durend, met minstens 3 van de volgende symptomen (of 4 als de stemming alleen prikkelbaar is):
- Verhoogd gevoel van eigenwaarde of zelfoverschatting
- Verminderde slaapbehoefte
- Spraakzamer dan normaal of spreekdrang
- Gedachtenvlucht of gejaagd denken
- Afleidbaarheid
- Toename van doelgerichte activiteiten of agitatie
- Risicovol of impulsief gedrag (zoals ondoordachte uitgaven, seksueel gedrag, impulsaankopen)
De episode is duidelijk anders dan het gewone functioneren van de persoon, maar leidt niet tot ernstig sociaal of beroepsmatig disfunctioneren, geen opname en geen psychotische kenmerken.

Bron

DSM-5 - Nederlandse vertaling
American Psychiatric Association
Uitgeverij Boom