De unieke rol van de zelfstandig gevestigde psychiater
13 April 2021DE UNIEKE ROL VAN DE ZELFSTANDIG GEVESTIGDE PSYCHIATER
- De Zelfstandig Gevestigde Psychiater (ZGP) heeft een unieke en onmisbare plaats in het veld van de Geestelijke Gezondheidszorg in Nederland).
- De ZGP kan regiebehandelaar zijn in Sectie II conform het Kwaliteitsstatuut en kan dat ook zijn volgens het nieuwe Landelijk Kwaliteitsstatuut (LKS).
- De ZGP beschikt als medische specialist als enige behandelaar over de combinatie van biopsychosociale competenties en betrekt deze bij elk consult.
- De ZGP kan flexibel en eventueel tegelijkertijd diverse behandelmogelijkheden inzetten (zoals bijvoorbeeld psycho-educatie, farmacotherapie, psychotherapie en systeembehandeling), al naar gelang de patiënt op dat moment nodig heeft.
- Ook het toepassen van psychotherapeutische competenties is een integraal onderdeel van de beroepsuitoefening van de ZGP; bij alle werkzaamheden van de ZGP zijn deze psychotherapeutische competenties nodig.
- Volgens de Generieke module psychotherapie is de ZGP expliciet benoemd als bevoegd en bekwaam om diagnostiek, indicatiestelling en behandeling van complexe problemen met toepassing van alle vormen van psychotherapie uit te voeren.
- Psychotherapie door een psychiater kan bij complexe en kwetsbare patiënten de voorkeur hebben.
- Volgens het Landelijk Kwaliteitsstatuut 2020 moet de patiënt zelf kunnen kiezen voor de combinatie van farmacotherapie en psychotherapie door een persoon, dus voor een ZGP.
- Ook bij minder complexe behandelingen, bijvoorbeeld het afschalen van een geslaagde complexe interventie of het preventief onderhouden van de behandeling van een chronische, ernstige psychiatrische aandoening, zijn alle competenties van de ZGP essentieel.
- De ZGP is ook in potentieel risicovolle situaties, bijvoorbeeld bij suïcidaliteit, huiselijk geweld, manie of psychose, bevoegd en bekwaam zelf te behandelen en een wettelijke maatregel te starten.
- De ZGP kan daardoor met vaak minimale interventies crisissituaties bij zijn patiënten de-escaleren en hen weer op de rit krijgen.
- De ZGP behandelt monodisciplinair als het kan en multidisciplinair als het moet.
- De ZGP verenigt in één persoon de vele rollen van een multidisciplinair team.
- Monodisciplinaire behandeling wordt expliciet door de patiënten gezocht, gewenst en gewaardeerd.
- De ZGP kan zo nodig als regiebehandelaar andere vrijgevestigde behandelaars als medebehandelaar betrekken voor specifieke onderdelen van de behandeling.
- Multidisciplinaire behandeling is lang niet altijd beter dan monodisciplinaire behandeling door een ZGP.
- De therapeutische relatie is een krachtige therapeutische factor, zowel bij farmacotherapie als bij psychotherapie; bij monodisciplinaire behandeling komt deze relatie vaak gemakkelijker tot stand dan bij een multidisciplinaire behandeling.
- De diagnostische fase is al het begin van de behandeling en is essentieel voor het creëren van een positieve therapeutische relatie; bij de ZGP zijn diagnostiek en behandeling niet gescheiden, zoals in veel multidisciplinaire settingen wel het geval is, met vaak ook wachttijden tussen intake en behandeling.
- Bij multidisciplinaire behandeling bestaat het risico op onvoldoende overeenstemming tussen de behandelaars, met schadelijke gevolgen voor de patiënt.
- De behandeling door een ZGP wordt gekenmerkt door laagdrempeligheid, bereikbaarheid, continuïteit en vertrouwelijkheid, dit in tegenstelling tot de behandeling in een GGZ-instelling.
- De ZGP selecteert patiënten niet bij voorbaat op DBC-classificaties, dit in tegenstelling tot tal van classificatie-specifieke behandelcentra of in zorgpaden ingerichte GGZ-instellingen.
- De ZGP verricht geen gestructureerde diagnostiekdie alleen gericht is op DSM-5-criteria, maar verricht volledige en gestandariseerde psychiatrische diagnostiek om te komen tot een persoonlijke structuurdiagnose van de patiënt (inclusief gevaarsbeoordeling, profilering van biopsychosociale oorzaken en vaststellen van het stadium van de aandoening [stagering]).
- De ZGP verricht geen eenvoudige, geprotocolleerde behandelingen gericht op een psychiatrische stoornis zonder comorbiditeit.
- De ZGP wordt niet gehinderd door bureaucratisch afgebakende zorgpaden maar kan juist persoonlijke en diagnose-overstijgende behandeling bieden.
- Vrijwel alle patiënten van een ZGP hebben een traject bij psychologen of de GGZ achter de rug en worden gekenmerkt door psychiatrische en somatische comorbiditeit en vaak ook gebleken therapieresistentie.
- De ernst van de psychiatrische stoornissen van de patiënten van de ZGP is de laatste jaren aanzienlijk toegenomen, mogelijk door het fors gegroeide aanbod van ‘lichte’ GGZ en de ontoegankelijkheid van de grote GGZ-instellingen door de lange wachtlijsten en intakeprocedures waarna men alsnog afgewezen kan worden of moet wachten op start van diagnostiek en/of behandeling.
- Ernstige psychiatrische aandoeningen moeten niet behandeld worden volgens het ‘stepped care’ principe, maar volgens het ‘matched care’ principe, dus bijvoorbeeld direct door een (ZG) psychiater.
- De ZGP deinst niet terug voor de behandeling van complexe, risicovolle psychiatrische stoornissen, dit in tegenstelling tot veel behandelcentra met (vrijwel) alleen lager opgeleide behandelaars.
- De ZGP levert zorg die zeker niet lichter is dan de zorg van psychiaters op een polikliniek van een GGZ-instelling.
- De ZGP heeft daardoor een belangrijke bijdrage in het verlagen van de wachttijden in de GGZ.
- Er worden dan ook voor geen enkele beroepsgroep in de GGZ verschillende tarieven gehanteerd voor behandelconsulten die verschillen qua complexiteit.
- Ook de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) is er niet in geslaagd betrouwbare, valide en niet fraudegevoelige criteria te bedenken die een onderscheid zouden kunnen maken tussen patiënten die een meer of minder complex zorgaanbod door een ZGP zouden behoeven.
- Daarom is het niet acceptabel om verschillende tarieven te hanteren voor verschillende behandelconsulten door de ZGP.
Leiden, 12 april 2021
Mede namens de actiegroep ZGPaanZet,
Michiel W. Hengeveld
Aanbevolen links
-
De ZGP is aan Zet!
Wij voeren actie om te voorkomen dat de vrijgevestigde psychiaters uit Nederland verdwijnen!
- Zeg voortaan "ja" tegen mensen met complexe psychische problemen
Manon Kleijweg
Ouderenpsychiater bij MoleMann Mental Health - Luxepaard? Ammehoela!
Cassandra Zuketto
Psychiater en systeemtherapeut, heeft een eigen praktijk in Nieuwegein en doet ze consultaties voor huisartsen en psychologen/psychotherapeuten.
