Functionele neurologische symptoomstoornis (conversie)

Conversie

Conversie betekent letterlijk "omzetting". Iemand met een conversiestoornis zet een psychisch probleem om in een lichamelijk probleem. In de DSM-5 is "functionele neurologische symptoomstoornis" (FNSS) synoniem voor "‘conversiestoornis". Oudere benaminingen zijn: hysterie en syndroom van Briquet.

Voorkomen

Echte conversie is zeldzaam. Incidentie in de VS ligt rond de 11-300 gevallen per 100,000 mensen. Geschat wordt dat zesmaal zoveel vrouwen als mannen een conversiestoornis hebben. Een conversiestoornis kan zich op elke leeftijd voordoen, maar is zeldzaam bij kinderen onder de 10 jaar.

DSM-5 criteria 300.11

Een of meer symptomen van veranderingen in de willekeurige motorische of de sensorische functies.
Uit klinisch onderzoek blijkt dat het symptoom incompatibel is met een bekende neurologische of andere somatische aandoening.
Het symptoom of de deficiëntie kan niet beter worden verklaard door een soamtische of psychische stoornis.
Het symptoom of de deficiëntie veroorzaakt in klinisch significante lijdensdruk of beperkingen in het sociale of beroepsmatige functioneren of het functioneren op andere belangrijke terreinen, of behoeft somatisch onderzoek.

Vervolgens specificeren op 3 manieren:
- type symptoom of uitvalsverschijnsel
- acuut of persisterend
- met of zonder psychische stressor

Oorzaken

Er blijkt een sterke samenhang te bestaan tussen conversie en dissociatie en ook komen zij vaak samen voor, vooral bij patiënten met een voorgeschiedenis van misbruik. Naast psychodynamische, leertheoretische, sociaal-culturele en systemische benaderingen opent vooral het neurobiologisch onderzoek naar de conversiestoornis perspectieven. De psychodynamische theorie verklaart conversie als een afweer tegen ongewenste en onacceptabele impulsen. De leertheoretische verklaring gaat uit van een aangeleerd onaangepaste reactie op stress.

Prognose

Bij langer durende conversies die gepaard gaan met ernstige functionele beperkingen en gefixeerde ziekteovertuigingen, is de prognose ongunstig en bestaat het behandeldoel in het voorkomen van verdere verslechtering.

Behandeling

Over de behandeling van conversiestoornissen zijn in gevalsbeschrijvingen positieve resultaten gemeld van zowel psychodynamische, suggestieve als directief-gedragstherapeutische strategieën.

Literatuur

Diagnostische Criteria van de DSM-5
Boom (2014)
Conversion disorder
http://www.emedicine.com/emerg/topic112.htm
Spitzer C, Spelsberg B, Grabe HJ, e.a.
Dissociative experiences and psychopathology in conversion disorder
Journal of Psychosomatic Research (1999) 46: 291-294
Reilly J, Baker, GA, Rhodes, J, e.a.
The association of sexual and physical abuse with somatization: Characteristics of patients presenting with irritable bowel syndrome and nonepileptic attack disorder
Psychological Medicine (1999) 29: 399-406
Houdenhove B van
Somatoforme stoornissen
Tijdschrift voor psychiatrie 43 (2001) 2, 83-93]
Davidson P, Sharpe M, Wade D, e.a.
"‘Wheelchair" patients with nonorganic disease: A psychological inquiry
Journal of Psychosomatic Research (1998) 47: 93-103

Hulpgids