Dissociatieve stoornissen - oorzaken
Etiologische hypothesen
(N. den Ouden)
- Taxon model
- genetische predispositie en/vroege ontwikkeling zorgt voor een andere organisatie van de hersenen (twee aparte dynamische kernen, met ieder een verschilend bewustzijn)
- er bestaat een continuum tussen normale en pathologische vormen van dissociatie. - Respons op trauma
Dissociatie direct na of tijdens een traumatische gebeurtenis is een mediator voor het ontstaan van PTSS en andere vormen van psychopathologie. - Discrete Behavioural States model
- dissociatieve fenomenen zijn een manifestatie van veranderingen in bewustzijnstoestand, vergelijkbaar met stemmingswisselingen bij bipolaire stoornissen
- vroege trauma's en slechte hechting verstoren de processen die nodig zijn voor zelf modulatie en de ontwikkeling van nieuwe gedragsvormen. - Ontwikkelingsmodel
Chronische depersonalisatie in de vroege jeugd wordt beschouwd als een gevolg van trauma's en hechtingsproblematiek. Het bevordert een gevoel van los staat van zichzelf dat risciovol en destructief gedrag bevordert. - Hypnotisch model
Getraumatiseerde mensen gebruiken hun aangeboren capaciteit voor hypnose voor zelfhypnose als verdediging tegen overwelmende of herhaalde traumatische ervaringen. - Neurologische modellen
- epilepsie model: dissociatieve fenomenen ictaal en pre-ictaal: geen bewijs
- hemisferische lataralisatie model: gebaseerd op verschillende lateralisatie in de hersenen bij verschillende persoonlijkheidstoestanden: geen bewijs. - Iatrogene en sociocognitieve modellen
Dissociatie is een product van suggestie bij daarvoor vatbare personen.
Dissociatie als overlevingsmechanisme
In toenemende mate raken we doordrongen van de omvang van geestelijke en lichamelijke kindermishandeling. In de media worden we steeds vaker geconfronteerd met gevallen van seksueel misbuik door ouders, verzorgers, hulpverleners en anderen aan wiens zorgen de kinderen zijn toevertrouwd. De hulpverleners worden dagelijks geconfronteerd met de ernstige gevolgen van allerlei wreedheden begaan jegens kinderen. Kinderen zijn uiterst creatief, fantasierijk en vindingrijk. Wanneer een kind geregeld angstige gebeurtenissen meemaakt, creëert het een strategie om hier zo goed als mogelijk mee om te gaan: een overlevingsmechanisme. Een voorbeeld van zo'n overlevingsmechanisme is dissociatie, dat letterlijk uiteenvallen betekent (het tegenovergestelde van associatie, hetgeen zoveel betekent als verenigen). Dissociatie is geen ziekte, maar een wijze om te ontsnappen aan een angstige realiteit, die niet meer bewust beleefd wordt. Het kind sluit zich als het ware af en hoort, ziet en of voelt niet meer wat er gebeurd. Dissociatie kan ook op latere leeftijd ontstaan naar aanleiding het doormaken van een levensbedreigende ervaring (zie ook PTSS)
